Σε ένα μικρό χωριό του ορεινού Ρεθύμνου, τον Φουρφουρά, οι γιοί και οι κόρες των 560 μόλις κατοίκων έχουν την τύχη να εκπαιδεύονται από έναν άνθρωπο που αγαπάει και τιμά το λειτούργημα του.
Ο Άγγελος Πατσιάς, διορίστηκε στην άκρη του πουθενά, αλλά αντί να απογοητευτεί, αποφάσισε να πειραματιστεί με τον καλύτερο και τον πιο ευφάνταστο τρόπο, παρασύροντας στο όνειρο του, τους εκκολαπτόμενους μαθητές του. Χωρίς καμία επιδότηση, αλλά με πολύ προσωπικό κόπο και προσπάθεια.
Ο Άγγελος Πατσιάς, διορίστηκε στην άκρη του πουθενά, αλλά αντί να απογοητευτεί, αποφάσισε να πειραματιστεί με τον καλύτερο και τον πιο ευφάνταστο τρόπο, παρασύροντας στο όνειρο του, τους εκκολαπτόμενους μαθητές του. Χωρίς καμία επιδότηση, αλλά με πολύ προσωπικό κόπο και προσπάθεια.
Κόντρα στις ανεπάρκειες του ελληνικού κράτους και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παιδεία σε εθνικό επίπεδο, δημιούργησε το "Σχολείο της φύσης και των χρωμάτων", που ακολουθεί το δικό του εβδομαδιαίο πρόγραμμα διδασκαλίας.
Οι μαθητές του μαθαίνουν να τραγουδούν, να απαγγέλλουν ποίηση, να παίζουν θέατρο, να χορεύουν, να συναγωνίζονται σε "μάχες χορευτικών συγκροτημάτων", να καλλιεργούν τα δικά τους μποστάνια και να αγαπούν τη φύση. Ακολούθησαν μαθήματα γαλλικών μέσω skype, μαθήματα σε σκηνές στη φύση, διαδραστικές διδασκαλίες με σχολεία από όλη την Ελλάδα. Κοινώς, η τεχνολογία και η αυτοοργάνωση στην υπηρεσία της αληθινής μάθησης.
Ένα από τα επιτεύγματα του Άγγελου μάλιστα, είναι το "Φουρφουράς Web TV", το οποίο στην ουσία εισάγει τις νέες τεχνολογίες στην καθημερινή ζωή των μαθητών του. Στην ουσία, αποτελεί έναν δίαυλο επαφής και επικοινωνίας των παιδιών με την υπόλοιπη Κρήτη και με την Ελλάδα. Ο ίδιος λέει ότι "τα παιδιά μέσα από αυτή τη διαδικασία γίνονται ρεπόρτερ, ανοίγονται, αποκτούν φωνή".
Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες του δασκάλου, είναι και ο "Ορεινός Αγροτικός Συνεταιρισμός" που έχει φτιάξει μαζί με άλλα σχολεία της Κρήτης, μέσω του οποίου οι μαθητές πωλούν τα προϊόντα που μόνοι τους παράγουν για να εξασφαλίζουν χρήματα για τις ανάγκες των απομονωμένων σχολείων της Κρήτης.
Οι μαθητές του μαθαίνουν να τραγουδούν, να απαγγέλλουν ποίηση, να παίζουν θέατρο, να χορεύουν, να συναγωνίζονται σε "μάχες χορευτικών συγκροτημάτων", να καλλιεργούν τα δικά τους μποστάνια και να αγαπούν τη φύση. Ακολούθησαν μαθήματα γαλλικών μέσω skype, μαθήματα σε σκηνές στη φύση, διαδραστικές διδασκαλίες με σχολεία από όλη την Ελλάδα. Κοινώς, η τεχνολογία και η αυτοοργάνωση στην υπηρεσία της αληθινής μάθησης.
Ένα από τα επιτεύγματα του Άγγελου μάλιστα, είναι το "Φουρφουράς Web TV", το οποίο στην ουσία εισάγει τις νέες τεχνολογίες στην καθημερινή ζωή των μαθητών του. Στην ουσία, αποτελεί έναν δίαυλο επαφής και επικοινωνίας των παιδιών με την υπόλοιπη Κρήτη και με την Ελλάδα. Ο ίδιος λέει ότι "τα παιδιά μέσα από αυτή τη διαδικασία γίνονται ρεπόρτερ, ανοίγονται, αποκτούν φωνή".
Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες του δασκάλου, είναι και ο "Ορεινός Αγροτικός Συνεταιρισμός" που έχει φτιάξει μαζί με άλλα σχολεία της Κρήτης, μέσω του οποίου οι μαθητές πωλούν τα προϊόντα που μόνοι τους παράγουν για να εξασφαλίζουν χρήματα για τις ανάγκες των απομονωμένων σχολείων της Κρήτης.
Για τον Άγγελο Πατσιά και τους εκπαιδευτικούς του Δημοτικού Σχολείου του Φουρφουρά μιλά το ίδιο το σχολείο που δημιούργησαν.
Ένα σχολείο ορθάνοιχτο στην κοινωνία, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημιουργικότητα, γεμάτο φως και χρώματα.
Για πολλούς από εμάς τους δασκάλους το Δημοτικό του Φουρφουρά μας θυμίζει γιατί διαλέξαμε αυτό το επάγγελμα, αποτελεί έμπνευση και μας δίνει τη δύναμη να συνεχίζουμε να προσπαθούμε.
Συνέντευξη στην Αναστασία Καλαφάτη.
Ένα σχολείο ορθάνοιχτο στην κοινωνία, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημιουργικότητα, γεμάτο φως και χρώματα.
Για πολλούς από εμάς τους δασκάλους το Δημοτικό του Φουρφουρά μας θυμίζει γιατί διαλέξαμε αυτό το επάγγελμα, αποτελεί έμπνευση και μας δίνει τη δύναμη να συνεχίζουμε να προσπαθούμε.
Συνέντευξη στην Αναστασία Καλαφάτη.
1) Γιατί επιλεξες να γίνεις δάσκαλος;
Ήθελα ένα επάγγελμα που να μην έχει ρουτίνες και να μπορείς σε αυτό να εκφράσεις τα ενδιαφέροντα σου. Το επάγγελμα του δασκάλου είναι ο ορισμός αυτού. Κάθε μέρα είναι εντελώς διαφορετική από την άλλη και τα ενδιαφέροντα σου γίνονται πολλές φορές εργαλεία για να γίνει σωστά η δουλειά σου. Τι καλύτερο;
2) Πώς ήταν η προηγούμενη της μετάθεσης στον Φουρφουρά εκπαιδευτική σου εμπειρία;
Πριν το Φουρφουρά δούλεψα σε δύο άλλα σχολεία το οποία βρίσκονταν αρκετά κοντά στην πόλη. Η πρώτη μου χρονιά ως δάσκαλος ήταν μια χρονιά ισχυρών και απανωτών σοκ που με φτάσανε κοντά στην παραίτηση. Ωστόσο η ίδια χρονιά ήταν το μεγαλύτερο σχολείο που προσδιόρισε τελικά το ποιος θέλω να είμαι και το τι απαιτήσεις πρέπει να έχω πρώτα από όλα από τον ίδιο μου τον εαυτό. Η δεύτερη χρονιά ήταν εκπληκτική. Απελευθερώθηκα, ξεκίνησα να σχεδιάζω τον χώρο μου και χώρους του σχολείου και είχα την τύχη να γνωρίσω τον Νεκτάριο τον Τσαγλιώτη, εκπαιδευτικό εδώ του Ρεθύμνου, ο οποίος με την προσέγγιση του στις Φυσικές επιστήμες με ένα τρόπο που εντυπωσίαζε τους μεγάλους, πόσο μάλλον τα παιδιά, μου έδειξε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πεις το ίδιο πράγμα και να το ευχαριστηθείς και εσύ και οι μαθητές. Τα επόμενα χρόνια στο Φουρφουρά αυτό ακριβώς προσπαθούμε να κάνουμε σε όλα τα μαθήματα.
Ποιο είναι το παιδαγωγικό όνειρο που σε ώθησε στην -ανα- δημιουργία του δημοτικού σχολείου του Φουρφουρά;
Κανένα παιδαγωγικό όνειρο. Δεν υπήρξα και ο καλύτερος φοιτητής και ποτέ πριν δεν είχα ασχοληθεί με τους παιδαγωγούς που είχαν κάτι να πουν. Αυτό έγινε τα τελευταία χρόνια και πάλι όχι σε μεγάλο βαθμό. Εμείς όταν πήγαμε στο Φουρφουρά θέλαμε ένα χώρο που να περνάμε καλά και εμείς και οι μαθητές ώστε να μπορούμε να είμαστε και παραγωγικοί. Μόλις αρχίσαμε να περπατάμε σε αυτόν τον δρόμο, η φιλοσοφία του σχολείου άρχισε να ξεπηδάει από μόνη της μπροστά μας και εμείς δεν είχαμε παρά να την ακούσουμε.
Είναι σαφές πως το σχολείο της φύσης και των χρωμάτων είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς. Θέλεις να μας γνωρίσεις τους/τις υπόλοιπους/ες της παρέας σας; Έχει υπάρξει δάσκαλος/α που να ήρθε στο σχολείο και να μην ήθελε να συμμετάσχει στις δράσεις που οργανώνετε;
Πράγματι δεν υπάρχει Σχολείο χωρίς την φουρφουροοικογένεια που τώρα που κάνουμε αυτήν την κουβέντα μπορώ να πω ότι έχει ξεφύγει από τα τείχη του σχολείου, γεγονός που μας συγκινεί όλους ιδιαίτερα. Οι αγαπημένοι μου φίλοι, συνάδελφοι, συνοδοιπόροι και πολλά άλλα, είναι οι έξεις. Η Γιούλη που είναι από την πρώτη στιγμή εκεί και είναι η καλλιτέχνιδα της παρέας, με φοβερό ενεργητικό στα βαψίματα. Φήμες λένε ότι την έχουν διώξει από άλλα σχολεία γιατί τις τελείωσαν οι τοίχοι και άρχισε να βάφει παιδιά. Στη Γιούλη χρωστάμε πάρα πολλά στο χτίσιμο της φιλοσοφίας του σχολείου. Είναι η Μαρία που είναι μαζί μας τα τελευταία δύο χρόνια και είναι ένα Τρίβιαλ με πόδια.
Η ευγενικότερη φυσιογνωμία της παρέας με διαφορά και σαφέστατα η ήρεμη δύναμη του σχολείου. Είναι ο Στάθης, ο χάκερ της ομάδας, βρίσκεται και αυτός τα τελευταία δύο χρόνια μαζί μας και έχει φέρει αέρα τεχνολογικών καινοτομιών στο σχολείο. Τώρα δουλεύει πάνω στο άρμεγμα εξ αποστάσεως. Τα πρώτα δυο χρόνια ένα αναπόσπαστο μέλος που μαζί ξεκινήσαμε να αλλάζουμε το σχολείο ήταν ο Γιάννης που ήταν ειδικός στο τηλεμάθημα! Παρέδιδε στο δημοτικό και τον ακούγανε στο καφενείο. Η Κική που μας ήρθε για μια χρονιά, μια πραγματικά φοβερή προσθήκη στην ενέργεια του σχολείου και στην ανεβασμένη διάθεση και τέλος ο Νίκος πέρσι και ο Παύλος φέτος οι γυμναστές μας, που προσπαθούν να δώσουν και άλλες εναλλακτικές στην κοινωνία και τους μαθητές του Αμαρίου.
Τώρα όσον αφορά στις δράσεις του σχολείου δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ ιδιαίτερα ζητήματα. Η κοινή μας φιλοσοφία μας οδηγούσε και σε ένα κοινό δρόμο. Ο καθένας μπορεί να έπαιρνε το δικό του μονοπάτι αλλά στο τέλος καταλήγαμε μαζί.
Βγαίνοντας από τη σχολή, οι περισσότεροι/ες από εμάς μοιραζόμαστε κοινά όνειρα, να διδάξουμε για να αλλάξουμε εμείς κι ο κόσμος που μας περιβάλλει, να μάθουμε με τα παιδιά να τον ξαναδημιουργούμε από την αρχή...Τι αλλάζει στην πορεία και οι περισσότεροι/ες εγκλωβιζόμαστε στο στενό πλαίσιο του "ανοίξτε το βιβλίο στη σελ. 4…";
Νομίζω ότι φταίει η δύναμη της συνήθειας. Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει εμπεδωθεί τόσο βαθιά μέσα μας που χρειάζεται κόπος να ξεφύγουμε από τον τρόπο που εμείς διδαχθήκαμε τόσα χρόνια. Πολλές φορές η αλλαγή είναι τρομακτική και άβολη και μπορεί να δεχθείς και πιέσεις από διάφορους για να επιστρέψεις στα βασικά. Σε όποιον όμως η ανάγκη για αλλαγή φωνάξει μέσα του και βιώσει αυτό το συναίσθημα που είναι τόσο βασανιστικό και παράλληλα τόσο κινητήριο, θα αλλάξει και ο ίδιος, ασχέτως τα χρόνια υπηρεσίας του ή σε ποιο πανεπιστήμιο πήγε.
Μπορεί ένας/μια δάσκαλος/α να είναι δημιουργικός/ή ανεξάρτητα από τις εργασιακές συνθήκες στις οποίες εργάζεται;
Νομίζω ότι γενικώς η δημιουργικότητα είναι ανεξάρτητη από τις συνθήκες. Οπωσδήποτε όμως καλλιεργείται καλύτερα σε ένα περιβάλλον που την ευνοεί να βγει προς τα έξω. Είναι απόλυτα λογικό.
Ποια είναι η δική σου εκτίμηση για την κατασταση της παιδειας στην Ελλάδα;
Δεν υπάρχει κανένας στόχος και κανένας σχεδιασμός. Η ελληνική εκπαίδευση παρασύρεται από εδώ και από εκεί και γίνεται πιόνι στα χέρια πολιτικών και συμφερόντων. Όλοι έχουμε ευθύνη για αυτό φυσικά. Αυτό που με ενοχλεί όμως ειλικρινά και είναι αποτέλεσμα μιας ατελείωτης κόντρας κυβέρνησης και εκπαιδευτικών είναι η περηφάνια μας που πήγε περίπατο. Δε μπορώ να δεχτώ από κανέναν δάσκαλο να μη ξεχορταριάσει την αυλή του και να περιμένει το συνεργείο του Δήμου ακόμα και αν αυτό κάνει μήνες και δε μπορώ κανένα συνδικαλιστή ή πολιτικό να εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι κάποιοι ξεχορταριάζουν, για να συνεχίσουν να υποβιβάζουν την παιδεία, αφού σου λέει τα πράγματα λειτουργούν, ή για να παρουσιάσουν μια τέτοια εικόνα ως την κατάντια των εκπαιδευτικών. Στα δύσκολα χρόνια μετά την κατοχή οι οικογένειες με τα ελάχιστα που είχαν ασβέστωναν τα σπίτια τους και καθάριζαν τον δρόμο μπροστά από το σπίτι τους γιατί ήταν περήφανοι άνθρωποι. Έτσι λοιπόν όλοι μας, κράτος και συνάδελφοι οφείλουμε να δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό και σε εύκολα και σε δύσκολα χρόνια, γιατί στα χέρια μας κρατάμε τη γενιά που δεν έχει παράδειγμα για να μοιάσει μεγαλώνοντας. Αντιθέτως πρέπει να εκπαιδευτεί για να μη κάνει τα ίδια λάθη.
Πόσο εύκολη ήταν η υλοποίηση του μικρού σας "Summerhil" στα ορεινά της Κρήτης; Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που χρειάστηκε να αντιμετωπισετε και η μεγαλύτερη χαρά που μοιραστήκατε;
Ό,τι έγινε, έγινε φυσικά. Ούτε εύκολα, ούτε δύσκολα. Ήρθε σαν μια φυσική ροή των πραγμάτων και συνεχίζει να λειτουργεί έτσι. Δε θυμάμαι τις δυσκολίες. Θυμάμαι ότι πάντα όλοι μαζί ψάχναμε για λύσεις.
Μπορείς να μας περιγράψεις μια τυπική-όσο τυπική μπορεί να είναι- μέρα στο σχολείο σας;
Είναι λίγο δύσκολο να περιγράψω μια μέρα. Όλες έχουν το στοιχείο της χαράς και του αυθορμητισμού. Δε λείπουν οι τσακωμοί και οι τριβές της καθημερινότητας, δε λείπουν οι στιγμές που κουραζόμαστε και δεν αποδίδουμε, αλλά πάντα είμαστε εκεί για να βγάλουμε από το παιδί τον καλύτερο του εαυτό. Οι Παρασκευές πλέον είναι οι αγαπημένες μου μέρες, καθώς μιας και αναφέρατε το Summerhill, τότε γίνεται το συμβούλιο του σχολείου, κατά τα ίδια ακριβώς πρότυπα, όπου εκεί αποφασίζονται από κοινού τα πάντα και λύνονται τα πάντα. Στα συμβούλια αυτά που οι μαθητές έχουν τον απόλυτο έλεγχο και ουσιαστικά κρατάνε την πορεία του σχολείου στα χέρια τους κατά κάποιον τρόπο, είδαμε τη δουλειά που κάναμε τόσα χρόνια. Στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τους συμμαθητές τους, τα μαθήματα, τις δράσεις, στην κατανόηση και στη συμπόνια που δείχνουν, στο χειροκρότημα που δίνουν σε αυτόν που παραδέχτηκε το λάθος του και στο ότι προτιμούν να συζητήσουν το λάθος παρά να δώσουν τιμωρία. Σε ένα από αυτά τα συμβούλια μια ολόκληρη τάξη αποφάσισε να αυτοτιμωρηθεί αναλαμβάνοντας την καθαριότητα του σχολείου για περισσότερες μέρες, επειδή στο προηγούμενο συμβούλιο οι ίδιοι τους αντί να δείξουν κατανόηση σε ένα συμμαθητή τους τον τιμώρησαν για μια πράξη που έκανε. Τέτοια συγκίνηση είχα να πάρω από τον Τιτανικό :)
Web tv, μαθητικό συμβούλιο, μετεωρολογικός σταθμός, κοτέτσι, κήπος και πρόσφατα η συμμετοχή του σχολείου σε πρόγραμμα προφορικής ιστορίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Συνήθως οι δάσκαλοι/ες παραπονιόμαστε πως "δεν μας φτάνει ο χρόνος" . Πώς οργανώνετε,λοιπόν, τον χρόνο σας;
Ο χρόνος οργανώνεται καλύτερα όταν είναι γεμάτος. Τα κενά διαστήματα δε ξέρεις πως να διαχειριστείς :)
Το δημοτικό σχολείο του Φουρφουρά είναι ενταγμένο στο δίκτυο των Ωρέων, ένα δίκτυο σχολείων που μοιράζονται κοινές δράσεις. Πέρα από τα σχολεία του δικτύου με τα οποία συνεργάζεστε, υπάρχει επικοινωνία με άλλους/ες εκπαιδευτικους ανα την Ελλάδα για τους/τις οποίες το σχολείο σας αποτελεί έμπνευση;
Υπάρχει και υπήρξε συνεργασία με αρκετά σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά από διαφορετικά μέρη της χώρας. Ήταν στόχος μας άλλωστε η εξωστρέφεια του σχολείου και η γνωριμία διαφορετικών κόσμων από αυτόν που βιώνουν οι μαθητές. Γενικότερα το σχολείο είναι ανοιχτό στον καθένα να έρθει και να μας πει την ιστορία του. Να μας γνωρίσει τον κόσμο του και να μάθουμε από αυτόν. Έτσι οδηγούμαστε καλύτερα και στην αυτογνωσία. Γνωρίζοντας τον εαυτό μας μέσα από τους άλλους, μάθημα το οποίο είναι σημαντικό όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για εμάς και για τους γονείς. Φέτος το Δημοτικό Σχολείο Κάτω Χωριού της Ιεράπετρας ονομάστηκε και αυτό Σχολείο της Φύσης και των Χρωμάτων. Μετά από συζητήσεις με τη Μαρία τη Στρατάκη, εκπαιδευτικό και διευθύντρια εκεί, για το τι θεωρούμε εμείς σημαντικό και την ανάγκη να διαδώσουμε αυτό που έχουμε στο μυαλό μας αποκτήσαμε κοινή ταμπέλα. Μόλις είδα φωτογραφίες συγκινήθηκα πάρα πολύ. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι τα πράγματα από κάτω σιγά σιγά αλλάζουν και σταματάμε να νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που όλοι γνωρίζουμε ότι πρέπει να αλλάξει.
Και μετά τον Φουρφουρά; Το επόμενο προς υλοποίηση όνειρο;
Θα ήθελα πολύ να γυρίσω με την οικογένεια μου στη Δράμα που αγαπώ πολύ και να κάνουμε εκεί ένα σχολείο δίπλα στο ποτάμι. Ένα σχολείο που από τα ντουβάρια του κιόλας να εκφράζει την ταυτότητα του. Ένα πυρήνα εκπαίδευσης που δε θα βασίζεται στην ύλη αλλά στην ανθρώπινη φύση.
Ήθελα ένα επάγγελμα που να μην έχει ρουτίνες και να μπορείς σε αυτό να εκφράσεις τα ενδιαφέροντα σου. Το επάγγελμα του δασκάλου είναι ο ορισμός αυτού. Κάθε μέρα είναι εντελώς διαφορετική από την άλλη και τα ενδιαφέροντα σου γίνονται πολλές φορές εργαλεία για να γίνει σωστά η δουλειά σου. Τι καλύτερο;
2) Πώς ήταν η προηγούμενη της μετάθεσης στον Φουρφουρά εκπαιδευτική σου εμπειρία;
Πριν το Φουρφουρά δούλεψα σε δύο άλλα σχολεία το οποία βρίσκονταν αρκετά κοντά στην πόλη. Η πρώτη μου χρονιά ως δάσκαλος ήταν μια χρονιά ισχυρών και απανωτών σοκ που με φτάσανε κοντά στην παραίτηση. Ωστόσο η ίδια χρονιά ήταν το μεγαλύτερο σχολείο που προσδιόρισε τελικά το ποιος θέλω να είμαι και το τι απαιτήσεις πρέπει να έχω πρώτα από όλα από τον ίδιο μου τον εαυτό. Η δεύτερη χρονιά ήταν εκπληκτική. Απελευθερώθηκα, ξεκίνησα να σχεδιάζω τον χώρο μου και χώρους του σχολείου και είχα την τύχη να γνωρίσω τον Νεκτάριο τον Τσαγλιώτη, εκπαιδευτικό εδώ του Ρεθύμνου, ο οποίος με την προσέγγιση του στις Φυσικές επιστήμες με ένα τρόπο που εντυπωσίαζε τους μεγάλους, πόσο μάλλον τα παιδιά, μου έδειξε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πεις το ίδιο πράγμα και να το ευχαριστηθείς και εσύ και οι μαθητές. Τα επόμενα χρόνια στο Φουρφουρά αυτό ακριβώς προσπαθούμε να κάνουμε σε όλα τα μαθήματα.
Ποιο είναι το παιδαγωγικό όνειρο που σε ώθησε στην -ανα- δημιουργία του δημοτικού σχολείου του Φουρφουρά;
Κανένα παιδαγωγικό όνειρο. Δεν υπήρξα και ο καλύτερος φοιτητής και ποτέ πριν δεν είχα ασχοληθεί με τους παιδαγωγούς που είχαν κάτι να πουν. Αυτό έγινε τα τελευταία χρόνια και πάλι όχι σε μεγάλο βαθμό. Εμείς όταν πήγαμε στο Φουρφουρά θέλαμε ένα χώρο που να περνάμε καλά και εμείς και οι μαθητές ώστε να μπορούμε να είμαστε και παραγωγικοί. Μόλις αρχίσαμε να περπατάμε σε αυτόν τον δρόμο, η φιλοσοφία του σχολείου άρχισε να ξεπηδάει από μόνη της μπροστά μας και εμείς δεν είχαμε παρά να την ακούσουμε.
Είναι σαφές πως το σχολείο της φύσης και των χρωμάτων είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς. Θέλεις να μας γνωρίσεις τους/τις υπόλοιπους/ες της παρέας σας; Έχει υπάρξει δάσκαλος/α που να ήρθε στο σχολείο και να μην ήθελε να συμμετάσχει στις δράσεις που οργανώνετε;
Πράγματι δεν υπάρχει Σχολείο χωρίς την φουρφουροοικογένεια που τώρα που κάνουμε αυτήν την κουβέντα μπορώ να πω ότι έχει ξεφύγει από τα τείχη του σχολείου, γεγονός που μας συγκινεί όλους ιδιαίτερα. Οι αγαπημένοι μου φίλοι, συνάδελφοι, συνοδοιπόροι και πολλά άλλα, είναι οι έξεις. Η Γιούλη που είναι από την πρώτη στιγμή εκεί και είναι η καλλιτέχνιδα της παρέας, με φοβερό ενεργητικό στα βαψίματα. Φήμες λένε ότι την έχουν διώξει από άλλα σχολεία γιατί τις τελείωσαν οι τοίχοι και άρχισε να βάφει παιδιά. Στη Γιούλη χρωστάμε πάρα πολλά στο χτίσιμο της φιλοσοφίας του σχολείου. Είναι η Μαρία που είναι μαζί μας τα τελευταία δύο χρόνια και είναι ένα Τρίβιαλ με πόδια.
Η ευγενικότερη φυσιογνωμία της παρέας με διαφορά και σαφέστατα η ήρεμη δύναμη του σχολείου. Είναι ο Στάθης, ο χάκερ της ομάδας, βρίσκεται και αυτός τα τελευταία δύο χρόνια μαζί μας και έχει φέρει αέρα τεχνολογικών καινοτομιών στο σχολείο. Τώρα δουλεύει πάνω στο άρμεγμα εξ αποστάσεως. Τα πρώτα δυο χρόνια ένα αναπόσπαστο μέλος που μαζί ξεκινήσαμε να αλλάζουμε το σχολείο ήταν ο Γιάννης που ήταν ειδικός στο τηλεμάθημα! Παρέδιδε στο δημοτικό και τον ακούγανε στο καφενείο. Η Κική που μας ήρθε για μια χρονιά, μια πραγματικά φοβερή προσθήκη στην ενέργεια του σχολείου και στην ανεβασμένη διάθεση και τέλος ο Νίκος πέρσι και ο Παύλος φέτος οι γυμναστές μας, που προσπαθούν να δώσουν και άλλες εναλλακτικές στην κοινωνία και τους μαθητές του Αμαρίου.
Τώρα όσον αφορά στις δράσεις του σχολείου δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ ιδιαίτερα ζητήματα. Η κοινή μας φιλοσοφία μας οδηγούσε και σε ένα κοινό δρόμο. Ο καθένας μπορεί να έπαιρνε το δικό του μονοπάτι αλλά στο τέλος καταλήγαμε μαζί.
Βγαίνοντας από τη σχολή, οι περισσότεροι/ες από εμάς μοιραζόμαστε κοινά όνειρα, να διδάξουμε για να αλλάξουμε εμείς κι ο κόσμος που μας περιβάλλει, να μάθουμε με τα παιδιά να τον ξαναδημιουργούμε από την αρχή...Τι αλλάζει στην πορεία και οι περισσότεροι/ες εγκλωβιζόμαστε στο στενό πλαίσιο του "ανοίξτε το βιβλίο στη σελ. 4…";
Νομίζω ότι φταίει η δύναμη της συνήθειας. Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει εμπεδωθεί τόσο βαθιά μέσα μας που χρειάζεται κόπος να ξεφύγουμε από τον τρόπο που εμείς διδαχθήκαμε τόσα χρόνια. Πολλές φορές η αλλαγή είναι τρομακτική και άβολη και μπορεί να δεχθείς και πιέσεις από διάφορους για να επιστρέψεις στα βασικά. Σε όποιον όμως η ανάγκη για αλλαγή φωνάξει μέσα του και βιώσει αυτό το συναίσθημα που είναι τόσο βασανιστικό και παράλληλα τόσο κινητήριο, θα αλλάξει και ο ίδιος, ασχέτως τα χρόνια υπηρεσίας του ή σε ποιο πανεπιστήμιο πήγε.
Μπορεί ένας/μια δάσκαλος/α να είναι δημιουργικός/ή ανεξάρτητα από τις εργασιακές συνθήκες στις οποίες εργάζεται;
Νομίζω ότι γενικώς η δημιουργικότητα είναι ανεξάρτητη από τις συνθήκες. Οπωσδήποτε όμως καλλιεργείται καλύτερα σε ένα περιβάλλον που την ευνοεί να βγει προς τα έξω. Είναι απόλυτα λογικό.
Ποια είναι η δική σου εκτίμηση για την κατασταση της παιδειας στην Ελλάδα;
Δεν υπάρχει κανένας στόχος και κανένας σχεδιασμός. Η ελληνική εκπαίδευση παρασύρεται από εδώ και από εκεί και γίνεται πιόνι στα χέρια πολιτικών και συμφερόντων. Όλοι έχουμε ευθύνη για αυτό φυσικά. Αυτό που με ενοχλεί όμως ειλικρινά και είναι αποτέλεσμα μιας ατελείωτης κόντρας κυβέρνησης και εκπαιδευτικών είναι η περηφάνια μας που πήγε περίπατο. Δε μπορώ να δεχτώ από κανέναν δάσκαλο να μη ξεχορταριάσει την αυλή του και να περιμένει το συνεργείο του Δήμου ακόμα και αν αυτό κάνει μήνες και δε μπορώ κανένα συνδικαλιστή ή πολιτικό να εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι κάποιοι ξεχορταριάζουν, για να συνεχίσουν να υποβιβάζουν την παιδεία, αφού σου λέει τα πράγματα λειτουργούν, ή για να παρουσιάσουν μια τέτοια εικόνα ως την κατάντια των εκπαιδευτικών. Στα δύσκολα χρόνια μετά την κατοχή οι οικογένειες με τα ελάχιστα που είχαν ασβέστωναν τα σπίτια τους και καθάριζαν τον δρόμο μπροστά από το σπίτι τους γιατί ήταν περήφανοι άνθρωποι. Έτσι λοιπόν όλοι μας, κράτος και συνάδελφοι οφείλουμε να δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό και σε εύκολα και σε δύσκολα χρόνια, γιατί στα χέρια μας κρατάμε τη γενιά που δεν έχει παράδειγμα για να μοιάσει μεγαλώνοντας. Αντιθέτως πρέπει να εκπαιδευτεί για να μη κάνει τα ίδια λάθη.
Πόσο εύκολη ήταν η υλοποίηση του μικρού σας "Summerhil" στα ορεινά της Κρήτης; Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που χρειάστηκε να αντιμετωπισετε και η μεγαλύτερη χαρά που μοιραστήκατε;
Ό,τι έγινε, έγινε φυσικά. Ούτε εύκολα, ούτε δύσκολα. Ήρθε σαν μια φυσική ροή των πραγμάτων και συνεχίζει να λειτουργεί έτσι. Δε θυμάμαι τις δυσκολίες. Θυμάμαι ότι πάντα όλοι μαζί ψάχναμε για λύσεις.
Μπορείς να μας περιγράψεις μια τυπική-όσο τυπική μπορεί να είναι- μέρα στο σχολείο σας;
Είναι λίγο δύσκολο να περιγράψω μια μέρα. Όλες έχουν το στοιχείο της χαράς και του αυθορμητισμού. Δε λείπουν οι τσακωμοί και οι τριβές της καθημερινότητας, δε λείπουν οι στιγμές που κουραζόμαστε και δεν αποδίδουμε, αλλά πάντα είμαστε εκεί για να βγάλουμε από το παιδί τον καλύτερο του εαυτό. Οι Παρασκευές πλέον είναι οι αγαπημένες μου μέρες, καθώς μιας και αναφέρατε το Summerhill, τότε γίνεται το συμβούλιο του σχολείου, κατά τα ίδια ακριβώς πρότυπα, όπου εκεί αποφασίζονται από κοινού τα πάντα και λύνονται τα πάντα. Στα συμβούλια αυτά που οι μαθητές έχουν τον απόλυτο έλεγχο και ουσιαστικά κρατάνε την πορεία του σχολείου στα χέρια τους κατά κάποιον τρόπο, είδαμε τη δουλειά που κάναμε τόσα χρόνια. Στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τους συμμαθητές τους, τα μαθήματα, τις δράσεις, στην κατανόηση και στη συμπόνια που δείχνουν, στο χειροκρότημα που δίνουν σε αυτόν που παραδέχτηκε το λάθος του και στο ότι προτιμούν να συζητήσουν το λάθος παρά να δώσουν τιμωρία. Σε ένα από αυτά τα συμβούλια μια ολόκληρη τάξη αποφάσισε να αυτοτιμωρηθεί αναλαμβάνοντας την καθαριότητα του σχολείου για περισσότερες μέρες, επειδή στο προηγούμενο συμβούλιο οι ίδιοι τους αντί να δείξουν κατανόηση σε ένα συμμαθητή τους τον τιμώρησαν για μια πράξη που έκανε. Τέτοια συγκίνηση είχα να πάρω από τον Τιτανικό :)
Web tv, μαθητικό συμβούλιο, μετεωρολογικός σταθμός, κοτέτσι, κήπος και πρόσφατα η συμμετοχή του σχολείου σε πρόγραμμα προφορικής ιστορίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Συνήθως οι δάσκαλοι/ες παραπονιόμαστε πως "δεν μας φτάνει ο χρόνος" . Πώς οργανώνετε,λοιπόν, τον χρόνο σας;
Ο χρόνος οργανώνεται καλύτερα όταν είναι γεμάτος. Τα κενά διαστήματα δε ξέρεις πως να διαχειριστείς :)
Το δημοτικό σχολείο του Φουρφουρά είναι ενταγμένο στο δίκτυο των Ωρέων, ένα δίκτυο σχολείων που μοιράζονται κοινές δράσεις. Πέρα από τα σχολεία του δικτύου με τα οποία συνεργάζεστε, υπάρχει επικοινωνία με άλλους/ες εκπαιδευτικους ανα την Ελλάδα για τους/τις οποίες το σχολείο σας αποτελεί έμπνευση;
Υπάρχει και υπήρξε συνεργασία με αρκετά σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά από διαφορετικά μέρη της χώρας. Ήταν στόχος μας άλλωστε η εξωστρέφεια του σχολείου και η γνωριμία διαφορετικών κόσμων από αυτόν που βιώνουν οι μαθητές. Γενικότερα το σχολείο είναι ανοιχτό στον καθένα να έρθει και να μας πει την ιστορία του. Να μας γνωρίσει τον κόσμο του και να μάθουμε από αυτόν. Έτσι οδηγούμαστε καλύτερα και στην αυτογνωσία. Γνωρίζοντας τον εαυτό μας μέσα από τους άλλους, μάθημα το οποίο είναι σημαντικό όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για εμάς και για τους γονείς. Φέτος το Δημοτικό Σχολείο Κάτω Χωριού της Ιεράπετρας ονομάστηκε και αυτό Σχολείο της Φύσης και των Χρωμάτων. Μετά από συζητήσεις με τη Μαρία τη Στρατάκη, εκπαιδευτικό και διευθύντρια εκεί, για το τι θεωρούμε εμείς σημαντικό και την ανάγκη να διαδώσουμε αυτό που έχουμε στο μυαλό μας αποκτήσαμε κοινή ταμπέλα. Μόλις είδα φωτογραφίες συγκινήθηκα πάρα πολύ. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι τα πράγματα από κάτω σιγά σιγά αλλάζουν και σταματάμε να νιώθουμε εγκλωβισμένοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που όλοι γνωρίζουμε ότι πρέπει να αλλάξει.
Και μετά τον Φουρφουρά; Το επόμενο προς υλοποίηση όνειρο;
Θα ήθελα πολύ να γυρίσω με την οικογένεια μου στη Δράμα που αγαπώ πολύ και να κάνουμε εκεί ένα σχολείο δίπλα στο ποτάμι. Ένα σχολείο που από τα ντουβάρια του κιόλας να εκφράζει την ταυτότητα του. Ένα πυρήνα εκπαίδευσης που δε θα βασίζεται στην ύλη αλλά στην ανθρώπινη φύση.
Δύο σχεδόν χρόνια πριν ο Άγγελος Πατσιάς είχε δώσει την ακόλουθη συνέντευξη στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα
Να ξεκινήσουμε με τις συστάσεις. Ποιος είσαι και που βρισκόμαστε;
Βρισκόμαστε στο δημοτικό σχολείο Φουρφουρά τετραθέσιο στο Φουρφουρά Αμαρίου. Μια ορεινή περιοχή στο Ρέθυμνο. Εγώ είμαι ο Άγγελος Πατσιάς και είμαι ο δάσκαλος εδώ και διευθυντής στο σχολείο.
Ο Φουρφουράς είναι ένα από τα πιο ψηλά χωριά του Ψηλορείτη;
Έχει και ψηλότερα αλλά είναι σε 450-600 μέτρα, εκεί κυμαίνονται τα σπίτια είναι αρκετά ορεινό. Είναι από τα ορεινότερα, ναι. Ο Φουρφουράς είναι ένα από τα ορεινά χωριά του Ρεθύμνου. Είναι 450-600 μέτρα υψόμετρο. Υπάρχουν βέβαια και πιο ορεινά.
Θέλω να μου πεις λίγο για τον Φουρφουρά, είναι από τους πιο φτωχούς δήμους του Ρεθύμνου και γενικά οι άνθρωποι με τι ασχολούνται;
Ναι, γενικότερα ο δήμος Αμαρίου είναι από τους φτωχούς, δεν έχει αυτή την τουριστική ανάπτυξη που θα μπορούσε να έχουν οι άλλοι νομοί λόγω περιστάσεων. Ούτε θάλασσα δεν έχει οπότε ναι είναι από τους πιο φτωχούς δήμους. Οι άνθρωποι είναι κτηνοτρόφοι αρκετοί, με τις ελιές τους, τα πορτοκάλια τους κτλ είναι εκεί πιο πολύ οι ασχολίες τους.
Είναι ένα παραδοσιακό Κρητικό χωριό σαν και αυτά που έχουμε σαν στερεότυπα στο μυαλό μας;
Ναι, ο Φουρφουράς ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο κομμάτια είναι ο παλιός και ο καινούργιος Φουρφουράς. Ο παλιός Φουρφουράς που αρχίζει από το χαμηλό επίπεδο του χωριού είναι ο παραδοσιακός οικισμός έχει ενετικά κτίρια τα οποία είναι αρκετά επηρεασμένα από τέτοιες αρχιτεκτονικές και μετά υπάρχει το καινούργιο κομμάτι του χωριού το οποίο απλώνεται στην πλαγιά του Ψηλορείτη.
Και από άποψη νοοτροπίας;
Είναι φανταστικοί οι άνθρωποι στο Φουρφουρά! Είμαι τέσσερα χρόνια στο Ρέθυμνο και είναι ξεχωριστό είδος ανθρώπων. Τα καλύτερα πραγματικά.
Λοιπόν, εδώ το σχολείο πόσους δασκάλους έχει και πόσους μαθητές;
Το σχολείο είναι τετραθέσιο. Έχει τέσσερις τάξεις, είμαστε τέσσερις που κάνουμε μάθημα εδώ. 47 μαθητές φέτος ανεβήκαμε κατηγορία γιατί με τις συγχωνεύσεις του υπουργείου ήρθε και άλλο ένα σχολείο στο Φουρφουρά. Οπότε ναι είμαστε τέσσερις δάσκαλοι και 47 μαθητές και ένα νηπιαγωγείο με το οποίο ουσιαστικά είμαστε στην ίδια αυλή.
Μιας και είπες για τον Καλλικράτη, πώς αυτή η διοικητική μεταρρύθμιση έχει επηρεάσει το σχολείο σε οικονομικό επίπεδο και να μας πεις τι έγινε με τα βιβλία φέτος.
Έχω την αίσθηση ότι ο Καλλικράτης σαν σχέδιο κρατικό δεν ήταν αυτός που επηρέασε το πλάνο του σχολείου ούτε τα οικονομικά του. Τα λεφτά που θα έπαιρνε το σχολείο θα τα έπαιρνε. Γενικότερα η κατάσταση η οικονομική της χώρας είναι αυτή που ποιο πολύ περιορίζει τα έσοδά μας. Θεωρητικά έχουμε αρκετά λιγότερα λεφτά από όσα μας αναλογούσαν πέρυσι άσχετα αν ανεβήκαμε θέση και έχουμε περισσότερους μαθητές πια.
Με τα βιβλία τι έγινε;
Χαμός με τα βιβλία έγινε χαμός. Ευτυχώς είχαμε εκπαιδευτεί να δουλεύουμε και χωρίς αυτά, αλλά ναι δεν ήρθαν στην ώρα τους. Αρκετές ελλείψεις οπότε προσπαθούσαμε να βγάλουμε άκρη με ποιο παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας πιο απελευθερωμένο. Για μένα όσο κακό και να είναι για την οργάνωση του κράτους και του υπουργείου νομίζω ότι έβγαλε και ένα καλό κομμάτι από την άποψη ότι εμείς ξεκομπλαριστήκαμε εντελώς. Μπορούσαμε να κάνουμε ότι θέλαμε με το δικό μας ακριβώς τρόπο. Δε βγάλαμε φωτοτυπίες δηλαδή. Προσπαθήσαμε να το αποφύγουμε όσο μπορούσαμε παραπάνω.
Σε φοβίζει σε αυτό το πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, η υποχρηματοδότηση της παιδείας;
Σίγουρα. Με φοβίζει το κίνητρο. Οι εκπαιδευτικοί πλέον νοιώθουν ότι το έργο τους δεν έχει αντίκρισμα δεν τους εκτιμάει κανείς. Αυτό είναι και το σοβαρότερο, Καλύτερα να μου δίνανε λιγότερα λεφτά αλλά να νοιώθω εγώ ότι ο κόπος μου έχει σημασία – έχει καθρέφτισμα.Αυτή τη στιγμή πέρα από το γεγονός ότι πληρωνόμαστε λιγότερο, πράγμα που γίνεται παντού όλοι οι κλάδοι υποχρηματοδοτούνται, έχουμε μία πτώση ηθικής η οποία είναι σημαντικότερη
Μπορείς να μας πεις σε πρακτικό επίπεδο πόσος ήταν ο μισθός σου όταν πρωτοδιορίστηκες και τι μειώσεις είχε μετά;
Κοιτάξτε σαν αναπληρωτής ξεκινάς στα 1200 εκεί είναι ο μισθός σου. Μετά στον 1ο χρόνο διορισμένος πέφτεις κάπου στο χιλιάρικο είναι κα οι κρατήσεις πολλές. Τώρα ο μισθός μετά τον 4ο χρόνο προϋπηρεσίας είναι στα 800-850 και θα πέσει και άλλο. Ναι το μισθολογικό μας κλιμάκιο είναι κάπως έτσι περίεργο γενικά.
Οι δάσκαλοι γενικά έχουν δεχτεί πολύ μεγάλη κριτική που δουλεύουν μόνο 5 ώρες κλπ. Ποιο είναι το αντεπιχείρημα;
Πραγματικά σε αυτό δεν ξέρεις ποιον να κατηγορήσεις που να στραφείς. Όποια άποψη και να κοιτάξεις ο καθένας θα έχει τα δικά του επιχειρήματα που θα είναι σωστά. Είναι ένα επάγγελμα που πραγματικά δεν μπορείς να το κάνεις πάρα πολλές ώρες. Έχεις να κάνεις με ζωντανούς οργανισμούς οι οποίοι αντιδρούν ο καθένας ξεχωριστά στα ερεθίσματα που του δίνεις, έχεις την ευθύνη τους, έχεις και το άγχος το δικό σου να τους μορφώσεις, να τους οργανώσεις, να τους προσέχεις. Είναι μια ψυχικά κουραστική δουλειά και σωματικά μετά πλέον. Θέλει προετοιμασία. Δεν είναι τόσο απλό. Σίγουρα υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις στον εκπαιδευτικό χώρο που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Συμφωνώ, αλλά δεν είναι σωστό να παίρνει μπάλα όλους.
Εσύ πως βρίσκεσαι στο Φουρφουρά;
Η μοίρα με έριξε στο Φουρφουρά. Ήμουν αναπληρωτής στην Κρήτη, διορίστηκα στην Κρήτη. Ομολογώ πως η Κρήτη δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή σε καμία περίπτωση ήταν η 15η αν θυμάμαι καλά. Την πρώτη χρονιά ήθελα να φύγω, την δεύτερη κάθισα γιατί διορίστηκα κιόλας εδώ και όταν μπαίνεις σε ένα κλίμα ότι πρέπει να προσφέρω τώρα εδώ – εδώ είμαι όλα καλά. Είσαι εδώ και δουλεύεις για εδώ. Στο Φουρφουρά δουλεύω για 2η χρονιά. Νομίζω είναι ότι καλύτερο μου έχει συμβεί στην πορεία μου ως δάσκαλος μέχρι τώρα. Είναι μια απίστευτη εκπαίδευση για εμάς, ένας φοβερός χώρος γνώρισα ένα περιβάλλον με συναδέλφους και γονείς που μακάρι να το συναντήσω και αλλού.
Όταν φτάνεις εδώ πέρα τι σχολείο έχεις να αντιμετωπίσεις, τι βλέπεις;
Όταν φτάνουμε εδώ, έχω να αντιμετωπίσω μια κατάσταση. Πρώτη φορά θα βρισκόμουν σε ένα σχολείο που δεν υπήρχε κάποιος μεγαλύτερος από μένα να σου δείξει τα κατατόπια. Ήμουνα και προϊστάμενος πέρσι που ήταν τριθέσιο. Οπότε πρέπει να οργανώσεις ένα κτίριο το οποίο από τη φύση είναι δύσκολο να οργανωθεί. Είναι παλιό κτίριο. Δηλαδή το συγκεκριμένο το Καποδιστριακό κτίριο ήθελε βελτιώσεις. Βέβαια ο προηγούμενος διευθυντής είχε φροντίσει στο κομμάτι της τεχνολογίας να έχουμε επάρκεια αρκετή. Δηλαδή τους υπολογιστές μας, το Ίντερνετ που είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οπότε εμείς ξεκινήσαμε από το σημείο ότι έχουμε κάποια βασικά. Οπότε πρέπει τώρα να φτιάξουμε ένα περιβάλλον όμορφο για εμάς. Γιατί το κακό στο Φουρφουρά είναι ότι οι δάσκαλοι έρχονταν κ έφευγαν. Είναι για τους δασκάλους ένα δυσπρόσιτο σχολείο. Ένα σχολείο το οποίο δεν θα καθίσουν παραπάνω από ένα χρόνο, γιατί πρέπει να κατέβουν πιο κοντά είναι μεγάλη απόσταση. Είναι 50 λεπτά από το Ρέθυμνο. Οπότε ίσως και να μην επένδυαν όσο θα έπρεπε. Εγώ τους δικαιώνω απόλυτα. Οπότε εμείς επειδή εδώ βρεθήκαμε μια ομάδα η οποία εξ αρχής είχαμε σκοπό να κάτσουμε, το είδαμε πολύ σαν το σπίτι μας. Μεταφέραμε τα παιδικά μας δωμάτια στις τάξεις, το καθαρίσαμε, πετάξαμε τα σκουπίδια κτλ δώσαμε ότι καλλίτερο μπορούσαμε και το στρώσαμε, το στρώνουμε ακόμα, προσπαθούμε τουλάχιστο.
Δηλαδή κάνετε και πρακτικές εργασίες;
Ναι, ναι εδώ παρέα με όλο το χωριό. Εργοτάξιο το σχολείο. Κατά περιόδους είναι εργοτάξιο, βοηθάνε άνθρωποι από τον πολιτιστικό σύλλογο, από το χωριό, ο δήμος όσο μπορεί, εμείς εδώ και προσπαθούμε να το φτιάξουμε.
Πως είναι να είσαι ο δάσκαλος του χωριού;
Ο δάσκαλος του χωριού. Νόμιζα ότι δεν υπήρχε αυτό. Δηλαδή πριν είχαμε πέσει κατηγορία ο δάσκαλος. Αλλά στο Φουρφουρά είσαι πράγματι ένα πρόσωπο το οποίο χαίρει εκτίμησης. Δηλαδή υπάρχει ακόμα αυτός ο σεβασμός. Τσιγαριστά, κουνελάκι τηγανιτό με λεμονόφυλλο τυλιγμένο. Εδώ άνθρωποι να έρχονται να σε φροντίζουν την ώρα που κάνεις μάθημα. Σε ακούνε και σε κοιτάν στα μάτια. Ακούνε πρώτα τι έχεις να τους πεις εσύ και μετά θα σου πουν αυτοί το δικό τους. Είναι το σημαντικότερο που έχω συναντήσει εδώ.
Θέλω να μου πεις εσένα το κίνητρό σου για τη δράση σου σε αυτό το σχολείο ποιο είναι και ποια η πηγή έμπνευσής σου;
Αυτό που θέλει ο κάθε δάσκαλος, είναι εγωιστικό το κίνητρο, είναι να περνάει καλά. Δηλαδή αν θεωρήσουμε ότι τη δουλειά την κάνουμε για 35 ακόμα χρόνια πρέπει να φτιάξουμε ένα περιβάλλον να περνάμε καλά. Οπότε κάνουμε τις αποστασίες μας από το αναλυτικό πρόγραμμα και λέμε ότι θα φτιάξουμε ένα δικό μας αναλυτικό πρόγραμμα. Θα διδάσκουμε αυτό που πρέπει να διδάξουμε, αλλά ότι μπορούμε να το διδάξουμε διαφορετικά, θα το διδάξουμε διαφορετικά. Είναι μια απόφαση που δεν την πήρα μόνο εγώ. Όλοι οι συνάδελφοι που είναι εδώ στηρίζουν και βοηθάνε απίστευτα. Οπότε ξεκινήσαμε θέλοντας να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνετε το μάθημα και βρίσκαμε από εκεί και πέρα τρόπους. Πως θα γίνει να διδάξουμε μια δύσκολη έννοια σε ένα παιδί, με εύκολο τρόπο, να το καταλάβει. Ένας τρόπος ήταν και το καναλάκι αυτό ο Φουρφουράς.tv ας πούμε. Χαίρονταν πάρα πολύ, δεν τρώγαμε χρόνο από το μάθημα, δηλαδή είναι 10-15 λεπτά η λήψη του βίντεο. Εξηγείς κιόλας κάποια πράγματα. Κάπως έτσι το κίνητρο είναι εγωιστικό. Θέλω να περνάω καλά και να βλέπω τα παιδιά που είναι από κάτω να περνάν καλά. Θέλω να νοιώθω ότι το έργο μου έχει υπόσταση, ότι κάνω κάτι. Αυτό.
Όταν έρχεσαι εδώ στον Φουρφουρά και λες θέλω να φτιάξω μια web tv ,δεν σε παίρνανε για τρελό;
Ναι, web tv, μάλιστα. Όταν έδωσα το χαρτάκι το οποίο έλεγα στους γονείς ότι θέλω την υπογραφή σας γιατί θα κάνουμε μια εκπομπή, με τα παιδιά και θα τα βγάζουμε στο Ίντερνετ. Θα κάνουν τις δικές τους εκπομπές. Υπήρχαν οι γονείς που απευθείας το βρήκαν καλό, υπήρχαν οι γονείς που ήρθαν εδώ να ρωτήσουν. Γιατί εντάξει κρύβει πολλούς κινδύνους όλο αυτό. Το Ίντερνετ δεν είναι και στα διασημότερα του στους κύκλους των παιδιών. Το συζητήσαμε, έγιναν οι πρώτες εκπομπές και τους φάνηκε καλό. Βλέπανε τα παιδιά τους ότι γυρίζανε σπίτι ικανοποιημένα. Ήτανε νομίζω ζήτημα λεπτών να ξεκαθαρίσουμε άμα θα το κάνουμε η όχι. Ήταν ένας πειραματισμός ο οποίος πέτυχε.
Θέλω να μου διηγηθείς αναμνήσεις από το πρώτο γύρισμα που κάνατε.
Πρώτα μου ‘ρχεται στο μυαλό το όνομα. Πως θα ονομάσουμε την εκπομπή μας. Εγώ ως εγωιστής δάσκαλος όπως είπα και πριν, ήρθα εδώ με τις προτάσεις μου ένα χαρτί. Παιδιά να πούμε την εκπομπή μας έτσι, να την πούμε έτσι, να την πούμε έτσι. Όχι κύριε όχι έτσι “Πείτε εσείς” κατευθείαν τα μικρά Αμαριωτάκια. Έγινε αυτόματα. Ωραία λοιπόν αναλαμβάνω το όνομα του καναλιού Φουρφουράς. tv. Ωραία; Ωραία, μια χαρά. Οπότε έγινε το πρώτο γύρισμα. Η Νίκη ήτανε που έκανε που έκανε το πρώτο γύρισμα. Η κοπέλα που και εσείς στην εκπομπή σας μαγνητοσκοπήσατε. Υπήρχε άγχος δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Βάζαμε εκεί ψεύτικα μικρόφωνα να φαίνονται, παιδάκια να περνάνε πίσω από την σκηνή και να κάνουν διάφορα έτσι, χειρονομίες για να γελάσουμε. Κάτι πάρα πολύ αυθόρμητο. Δεν υπήρχε κανένα ιδιαίτερο μοντάζ. Το έβγαλα έτσι όπως ήρθε και πέτυχε. Αυτό, ήταν η πρώτη φορά να γίνει.
Ποιος ήταν ο τίτλος της πρώτης εκπομπής;
Γιατί νυχτώνει; Μάλιστα βάλαμε τον Αλέξανδρο να κάνει τον ήλιο, χαμογελούσε σε μια υδρόγειο σφαίρα που τη γυρνούσε η Νίκη και ότι κοιτούσε φωτίζονταν ας πούμε.
Τα θέματα της εκπομπής ποια είναι;
Στην αρχή ξεκινήσαμε με κάτι βιβλία της Βούλας Μάστορη που είχε γράψει τα οποία λεγόντουσαν απορίες παιδιών. Γιατί νυχτώνει; Γιατί η θάλασσα είναι μπλε; Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή; Οπότε ξεκινήσαμε με αυτά τα βιβλιαράκια. Το κάθε παιδί έπαιρνε το βιβλίο του το συνοψίζαμε μετά και με το χαρτάκι για τη σύνοψη.
Στην αρχή έπρεπε και λίγο να εξηγήσουμε στα παιδιά τώρα το Γιατί νυχτώνει; Πρέπει να το εξηγήσεις όπως και να έχει. Θεωρώ πως ήταν μικροί 3η 4η δημοτικού ήταν πέρυσι τα παιδιά. Έπρεπε να το εξηγήσεις μία ώρα στην τάξη και μετά ξεκινούσαν οι εκπομπές. Αρχικά με ερωτήσεις παιδιών ύστερα παρουσιάσαμε κάποιες δράσεις μας. Εκπαιδευτική ρομποτική για παράδειγμα ήταν ένα από τα βίντεο που κάναμε, χορευτικά ότι μας ερχόταν στο μυαλό ότι θεωρούσαμε άξιο να μπει στο Φουρφουράς.TV τελικά. Τώρα είναι ο καινούργιος κύκλος εκπομπών με προελεύσεις των εκφράσεων.
Γενικά θα ήθελα να μου περιγράψεις τη διαδικασία γυρίσματος του επεισοδίου μέχρι να το βάλεις στο web tv.
Για τις δύσκολες έννοιες υπάρχει ένα 40λεπτο προετοιμασία στις τάξεις να δεχτεί αυτό που θα παρουσιάσει ο/η συμαθήτριά τους. Γιατί είναι δύσκολα κάποια είναι θέματα φυσικής που διδάσκονται 5η 6η δημοτικού και ίσως γυμνάσιο να γίνονται απόλυτα κατανοητά. Από τη στιγμή που γίνει αυτή η διαδικασία πάμε σε ένα διάλειμμα ή παίρνουμε 10’ λεπτά σε μία ώρα και γυρίζουμε το βίντεο. Ουσιαστικά είναι ο παρουσιαστής που είναι το παιδί, λέει τα λόγια του, γίνονται μερικές διακοπές για να αλλάζω το πλάνο για να φαίνεται κ επαγγελματική δουλειά και μετά γίνεται κ το αντίστοιχο θεατράκι καμιά φορά δηλαδή όταν μερικά θέματα σηκώνουν να τα δραματοποιήσουμε. Τα οποία είναι προτάσεις εμένα και των παιδιών ένας συνδυασμός. Και μετά η δουλειά γίνεται στο σπίτι ουσιαστικά. Παίρνεις τα κομμάτια και τα συναρμολογείς. Ξέρετε καλύτερα από μένα τη συναρμολόγηση εγώ με πολύ ερασιτεχνικό τρόπο προσπαθώ να τα κάνω να φαίνονται κάπως όμορφα να τα χαίρονται τα παιδιά και τελικά βγαίνει αυτό το αποτέλεσμα.
Μπαίνουν τα παιδιά στο Ίντερνετ να δούνε το αποτέλεσμα;
Ναι γενικά τα παιδιά μπαίνουν στο Ίντερνετ, μπαίνουνε ναι το κάνουνε τους αρέσει πολύ από εδώ από το σχολείο όσα δεν έχουν Ίντερνετ γιατί είναι μια πολυτέλεια το Ίντερνετ σε κάποιες περιοχές ξέρετε βλέπουμε από εδώ στο σχολείο τα βίντεο. Υπάρχουν μέρες που καθόμαστε και βλέπουμε τα βιντεάκια μας να χαρούμε να θυμηθούμε.
Παράλληλα μπαίνουν και γονείς; Έμαθες στο Φουρφουράς τι σημαίνει Ίντερνετ;
Στο Φουρφουρά ήξεραν τι σημαίνει Ίντερνετ αλλά υπάρχουν και τα τεχνικά προβλήματα όμως. Είναι δύσκολο να βρεις δίκτυο γενικότερα. Όσοι μπορούσαν, μπαίνανε. Οι γονείς λοιπόν μπαίνανε χαίρονταν και αυτοί. Να βλέπεις το παιδί σου τώρα να κάνει κάτι τέτοιο είναι καλό είναι μία φωνή
Η πιο καλή σου ανάμνηση από αυτές τις δραστηριότητες ποια είναι;
Αν θυμάμαι κάτι έντονα είναι η αντίδραση των παιδιών όταν τους εξηγείς, όταν προσπαθείς να τους μιλήσεις με αριθμούς. Δηλαδή όταν πλέον αυτή η προσπάθεια έχει ξεφύγει από το σχολικό πλαίσιο και το βλέπουν και άνθρωποι εκτός Φουρφουρά, εκτός Ρεθύμνου από την Ελλάδα τέλος πάντων όταν πας να τους εξηγήσεις ότι παιδιά μπήκαν στη σελίδα μας 10.000 άνθρωποι. Πρέπει να τους εξηγήσεις με φουρφουροανθρώπους πόσοι είναι, δηλαδή ότι αυτό είναι πολλοί Φουρφουράδες αυτό και βλέπεις την απορία στα μάτια τους και λες τι έκανα τώρα; Όλο αυτό στο χάρτη; Ναι όλο αυτό στο χάρτη. Όταν πήραν τα πρώτα τους γράμματα από παιδιά από άλλα σχολεία ήταν ναι μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή. Όταν απάντησαν επίσης. Είναι δύσκολο να δώσεις φωνή στα παιδιά και τα συγκεκριμένα το αξίζανε και τους άρεσε που ακουστήκανε.
Υπάρχει επικοινωνία και με άλλα παιδιά;
Ναι, υπήρχαν σχολεία από το Ρέθυμνο που επικοινώνησαν, στείλανε γράμματα. Απαντούσαν πίσω τα παιδιά, εμείς οι δάσκαλοι κάναμε υποχθόνια την δουλειά μας. “Γράψτε ένα γράμμα, να διορθώσουμε τα ορθογραφικά σας λάθη”. Ναι, κάναμε μια διδασκαλία τέτοιου τύπου. Χρησιμοποίησε ας πούμε ένα σχολείο στο Ρέθυμνο που ξέρω σίγουρα το βιντεάκι για το ουράνιο τόξο. Κάνανε μάθημα στην φυσική για το φως, δείξανε το βιντεάκι. Την άποψη δηλαδή των παιδιών πάνω σε αυτό το θέμα. Ήταν μια ωραία επικοινωνία μεταξύ των δασκάλων. Που δεν υπάρχει συνήθως, είμαστε λιγάκι ποιο στριμμένοι απ’ όσο πρέπει.
Δηλαδή μπορεί το web tv του Φουρφουρά να εξελιχθεί σε ένα εκπαιδευτικό δίκτυο;
Με μεγάλη μου χαρά, πραγματικά, όσα σχολεία γίνετε παραπάνω να ασχοληθούν με αυτό. Δεν ξέρω αν θα καταφέρουμε ποτέ να φτιάξουμε ένα δίκτυο. Το γεγονός όμως ότι θα υπάρχουν πολλά παιδιά που θα λένε την γνώμη τους είναι πολύ σημαντικό. Αλλά μετά πάνε θέματα ότι δύσκολα εκθέτεις τα παιδιά στο ίντερνετ. Δηλαδή είναι αυτός ο πειραματισμός ο οποίος ίσως να λείπει από τον εκπαιδευτικό κλάδο. Δεν πειραματιζόμαστε αρκετά, φοβόμαστε καλώς μερικές φορές, κακώς άλλες. Πρέπει να είσαι ανοιχτός στο να δοκιμάσεις και να αποτύχεις φυσικά. Μακάρι να γίνει.
Τα παιδιά τι αποκόμισαν από την επικοινωνία τους με άλλα παιδιά από την Ελλάδα;
Θεωρώ ότι το σημαντικότερο είναι ότι ξέρουν ότι τους ξέρουν. Είναι πολύ σημαντικό. Δηλαδή ο Φουρφουράς ήταν ένα χωριό, και όχι μόνο ο Φουρφουράς τα χωριά από τα οποία δεχόμαστε εδώ στο Φουρφουρά, είναι χωριά που δεν τα ξέρανε ούτε οι ίδιοι οι Ρεθυμνιώτες. Τώρα όμως όχι απλά τους ξέρουνε επικοινωνούν μαζί τους. Τους ρωτάνε για το πως περνάνε εδώ. Είναι πολύ σημαντικό να ρωτάς ένα παιδί απ’ το χωριό. “Πως περνάς στο χωριό σου;” ή “τι έχεις στο σχολείο σου;”
Θυμάμαι κάναμε μια αδελφοποίηση με ένα σχολείο στο Ηράκλειο, ήρθαν εδώ τα παιδιά και δεν ξέρω τι είχανε στο μυαλό τους, τι περιμένανε να δούνε. Πραγματικά ήρθανε με περίεργες διαθέσεις. Ήτανε γλυκύτατα παιδιά της έκτης δημοτικού, μεγάλα. Εμείς δεν είχαμε έκτη δημοτικού τότε. Είχαμε μόνο δυο παιδιά. Οπότε ήμασταν όλοι μικρότεροι και τους άρεσε που γνωρίσανε ότι και εδώ στο Φουρφουρά έχουμε ντραμς ας πούμε έχουμε ρομποτάκια, έχουμε να τους δείξουμε κάτι το οποίο δεν περιμένανε να δούνε. Οι μαθητές λοιπόν χάρηκαν πάρα πολύ όταν οι δύο κόσμοι αυτοί ενώθηκαν και όταν είδαν ότι τελικά υπάρχουν πολλά κοινά. Δεν είναι τόσο τραγικές οι διαφορές τους. Όλοι έχουν ένα σπίτι στο χωριό που πάμε Ίσως να τα λέω λίγο δραματικά παραπάνω, δεν ξέρω, έτσι τα βιώνω εγώ. Οπότε αυτή είναι η γνώμη μου καθαρά.
Πέρα από το web tv τι άλλες καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους εφαρμόζετε σε αυτό το σχολείο.
Δεν ξέρω, καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους, δεν ξέρω αν θα το πούμε έτσι. Γενικότερα πειραματιζόμαστε σε πολλά. Δηλαδή τώρα βάλαμε την αναρρίχηση. Την πίστα της αναρρίχησης να σκαρφαλώνουν τα παιδιά. Τον κήπο παραδείγματος χάρη. Τα οποία υπάρχουν και σε άλλα σχολεία. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε τώρα είναι να φτιάξουμε ένα δίκτυο ορεινών σχολείων. Έχουμε μαζευτεί σχολεία από το Ρέθυμνο φιλοδοξούμε να έρθει κοντά μας ένα σχολείο από την Κομοτηνή, από το Ηράκλειο. Όσα δεχτούν το κάλεσμά μας τέλος πάντων είμαστε τώρα 6-7 σχολεία. Στα οποία θα φωνάζουμε χωριανούς να μας μαθαίνουν μία τέχνη, να μαζεύουμε χόρτα να μας δείξουν να αρμέγουμε κτλ. Εμείς αυτά τα βιντεοσκοπούμε και τα δίνουμε στον κόσμο να μάθει. Εμείς μετά με την σειρά μας θα ανταποδώσουμε στο χωριό με εθελοντικές δράσεις. Καθαρισμούς, θα τους παίξουμε κάποια θέατρα. Ώστε το σχολείο να μπει πια στη κοινωνία. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό πράγμα που ασχολούμαστε φέτος, αυτό δηλαδή μακάρι να πετύχει. Κάναμε ήδη τα σχολεία που συμμετέχουν έχουν κάνει τρεις εκπομπές τέτοιες, στο ορεινό δίκτυο, οπότε αυτό μακάρι να πετύχει. Είναι μια συλλογική δράση και αυτό μας αφορά αυτή την στιγμή πολύ.
Πού οδηγεί το πάντρεμα της κλασικής μεθόδου διδασκαλίας στα σχολεία με τις νέες τεχνολογίες και πως αυτό το αντιλαμβάνονται τα παιδιά;
Αυτό το πάντρεμα που το υπουργείο μας έλεγε παντρέψτε – παντρέψτε. Το παντρέψαμε εντάξει ναι. Τεχνικά προβλήματα εντάξει ναι. Όλοι θέλουμε να παντρέψουμε αλλά ενώ δεχόμαστε ότι είναι πολύ ωραίο αυτό δεν υπάρχει ο τρόπος. Υπάρχουν σχολεία με βασικές ελλείψεις όπου το πάντρεμα δεν μπορεί να γίνει με τεχνολογία κ βασική μάθηση. Εδώ πέρα ευτυχώς τα καταφέρνουμε μέχρι στιγμής με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο προσπαθούμε και υπάρχει μια αποδοχή υπάρχει ένα αίσθημα ότι γίνεται καλά. Είναι δυνατόν, βοηθάει αυτό το πράγμα.
Στην τωρινή εποχή που ταλανιζόμαστε από την οικονομική κρίση και πολλές φορές λέμε ότι είναι η πνευματική κρίση είναι που μας οδήγησε εκεί, είναι εφικτό με το να εισάγουμε την καινοτομία στην παιδεία να κάνουμε ένα ρεύμα άλλο, που θα μας οδηγήσει στους ανθρώπους που θα αλλάξουν την Ελλάδα;
Η συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην ιστορία της Ελλάδας είναι η ιδανική στιγμή για να αντιληφθούμε ότι εμείς οι δάσκαλοι αυτό που κάνουμε είναι λειτούργημα. Πλέον έχουμε αποκοπεί από τους δεσμούς του χρήματος έχουμε αποφασίσει ότι δεν υπάρχει η ότι θα είναι λίγο τέλος πάντων οπότε ήρθε η ώρα να χειριστούμε την κατάσταση απλά για τα παιδιά. Είναι η φανταστική στιγμή για να ξεκομπλαριστούμε, να δοκιμάσουμε, πειραματιστούμε και είναι η ιδανική στιγμή να εισάγουμε καινοτομίες στην εκπαίδευση. Ο κάθε δάσκαλος να αφήσει την δημιουργικότητά του ελεύθερη να κάνει λάθη, να κάνει μεγάλα σφάλματα να τα δεχτεί μπροστά στα παιδιά γιατί τι να κάνουμε τα κάνουμε δεν είμαστε θεοί ας πούμε και τα παιδιά να σου δείξουν τη λύση. Να κάνει κάτι πετυχημένο να το δείξει σε όλους εμάς να υπάρχει ένα δίκτυο επικοινωνίας ουσιαστικά μεταξύ μας και να φτιάξουμε μια παιδεία απαλλαγμένη πραγματικά από υπουργεία και από αναλυτικά προγράμματα αλλά να φτιάξουμε μία ουσιαστική παιδεία που να ξέρουμε ότι αυτό που διδάσκουμε θα το καταλάβουν τα παιδιά έχει αντίκρισμα. Υπάρχει ένας σκοπός για να γίνει αυτό το πράγμα. Δεν του μαθαίνω εγώ ότι τα δέντρα ρίχνουν τα φύλλα τους το φθινόπωρο ενώ στην Κρήτη τα δέντρα το φθινόπωρο δεν ρίχνουν τα φύλλα τους. Γιατί να τους το μάθω εγώ αυτό είναι μια γνώση που αφορά άλλες περιοχές τις Ελλάδας. Η εκπαίδευση είναι ένα πιο γενικευμένο πράγμα που πρέπει να κάνουμε πιο συγκεκριμένο. Να χτυπήσουμε αποκλειστικά εκεί που πρέπει.
Μια πιο εμπνευσμένη παιδεία θα οδηγήσει και σε εμπνευσμένους ανθρώπους αργότερα, που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε μία πιο εμπνευσμένη Ελλάδα;
Σίγουρα, άμα εμείς βάλουμε την έμπνευση και τη δημιουργικότητά μας στο σχολείο σίγουρα δεν θα βγει κακό αποτέλεσμα. Αυτή τη στιγμή το μόνο που καταφέρνουμε είναι να φτιάχνουμε κομπιουτερακιά. Έχει πέσει η ύλη έχει κατέβει τάξεις κάτω. Δηλαδή στην 1η τους μαθαίνουμε ότι θα έπρεπε να μάθουν στην 3η. Έχουμε ξεχάσει πως είναι να ζωγραφίζεις, να κάνεις θέατρα, να γελάς. Ναι πρέπει να το αλλάξουμε επείγοντος αυτό. Οι γονείς νομίζω θα καταλάβουνε. Δεν μένουν τα παιδιά τους πίσω στα μαθήματα, δεν στερούνται γνωστικού επιπέδου. Απλά αλλάζουμε τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε και πηγαίνουν πραγματικά τα παιδιά σπίτι κατανοώντας τις έννοιες.
Το σχολείο του Φουρφουρά είναι μία εικόνα που θα πρέπει να μας δώσει θάρρος να ξεπεράσουμε αυτή τη μίζερη στιγμή που ζούμε;
Μακάρι το σχολείο του Φουρφουρά να γίνει μία εικόνα έμπνευσης. Νομίζω ότι είναι πολύ για να το ζητήσω αυτό. Είναι πραγματικά τιμή αλλά μακάρι άμα γίνει μακάρι. Όλοι οι συνάδελφοι προτρέπουμε τους άλλους να κλέβουνε. Είμαστε της άποψης ότι πρέπει να κλέβουμε. Γιατί να κάνουμε κάτι καλό στην τάξη και να το κρατήσουμε για μας. Όποτε προτρέπουμε τον κόσμο κλέψτε αφήστε μας και εμάς να σας κλέψουμε και να φτιάξουμε έτσι μία όμορφη παιδεία απαλλαγμένη από πολλά πράγματα.
Τι τάξη είναι τα μικρά Αμαριωτάκια;
Πέμπτη, πέρσι ήταν τρίτη τετάρτη, συνδιδασκαλία. Φέτος είναι πέμπτη. Και παίρνουμε και τα παιδιά που ήτανε, φέτος είναι τεταρτάκια τα μικρότερα.
Οι επόμενοι στόχοι;
Θα δούμε, δεν ξέρω. Είναι εμπνεύσεις της στιγμής αυτές και προσπαθούμε να τις υλοποιήσουμε. Δεν υπάρχει κάποιος στόχος, είναι το ορεινό δίκτυο το οποίο θέλουμε να στηρίξουμε όσο γίνετε. Και εδώ να φτιάξουμε το σχολειάκι μας ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν πράγματα που δεν θα μπορούσανε να έχουν γνωρίσει έτσι και αλλιώς,
Μια τελευταία ερώτηση. Τι έχεις πάρει και τι έχεις δώσει τελικά μέσα από αυτή τη διαδικασία;
Έχω δώσει τον εαυτό μου και έχω πάρει τον εαυτό τους. Έχω πάρει το χαμόγελό τους, δεν θέλω τίποτα άλλο. Έχω δώσει ό,τι μπορώ πραγματικά. Μπορώ να το πω πλέον αλλά όχι εγώ μόνο όλα τα παιδιά εδώ πραγματικά έχουμε δώσει κομμάτι του εαυτού μας, σίγουρα. Είναι φανταστικό και συγκλονιστικό ότι τα παιδιά το αντιλαμβάνονται, σου δίνουν κομμάτι του εαυτού τους πίσω. Τίποτε, αυτό είναι. Είμαστε εντάξει.
Πηγές: tvxs.gr/rwf.gr/news247.gr
Αξίζει να επισκεφτείτε τον ιστότοπο:
4/θ Δημοτικό Σχολείο Φουρφουρά
Το σχολείο της φύσης και των χρωμάτων
Να ξεκινήσουμε με τις συστάσεις. Ποιος είσαι και που βρισκόμαστε;
Βρισκόμαστε στο δημοτικό σχολείο Φουρφουρά τετραθέσιο στο Φουρφουρά Αμαρίου. Μια ορεινή περιοχή στο Ρέθυμνο. Εγώ είμαι ο Άγγελος Πατσιάς και είμαι ο δάσκαλος εδώ και διευθυντής στο σχολείο.
Ο Φουρφουράς είναι ένα από τα πιο ψηλά χωριά του Ψηλορείτη;
Έχει και ψηλότερα αλλά είναι σε 450-600 μέτρα, εκεί κυμαίνονται τα σπίτια είναι αρκετά ορεινό. Είναι από τα ορεινότερα, ναι. Ο Φουρφουράς είναι ένα από τα ορεινά χωριά του Ρεθύμνου. Είναι 450-600 μέτρα υψόμετρο. Υπάρχουν βέβαια και πιο ορεινά.
Θέλω να μου πεις λίγο για τον Φουρφουρά, είναι από τους πιο φτωχούς δήμους του Ρεθύμνου και γενικά οι άνθρωποι με τι ασχολούνται;
Ναι, γενικότερα ο δήμος Αμαρίου είναι από τους φτωχούς, δεν έχει αυτή την τουριστική ανάπτυξη που θα μπορούσε να έχουν οι άλλοι νομοί λόγω περιστάσεων. Ούτε θάλασσα δεν έχει οπότε ναι είναι από τους πιο φτωχούς δήμους. Οι άνθρωποι είναι κτηνοτρόφοι αρκετοί, με τις ελιές τους, τα πορτοκάλια τους κτλ είναι εκεί πιο πολύ οι ασχολίες τους.
Είναι ένα παραδοσιακό Κρητικό χωριό σαν και αυτά που έχουμε σαν στερεότυπα στο μυαλό μας;
Ναι, ο Φουρφουράς ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο κομμάτια είναι ο παλιός και ο καινούργιος Φουρφουράς. Ο παλιός Φουρφουράς που αρχίζει από το χαμηλό επίπεδο του χωριού είναι ο παραδοσιακός οικισμός έχει ενετικά κτίρια τα οποία είναι αρκετά επηρεασμένα από τέτοιες αρχιτεκτονικές και μετά υπάρχει το καινούργιο κομμάτι του χωριού το οποίο απλώνεται στην πλαγιά του Ψηλορείτη.
Και από άποψη νοοτροπίας;
Είναι φανταστικοί οι άνθρωποι στο Φουρφουρά! Είμαι τέσσερα χρόνια στο Ρέθυμνο και είναι ξεχωριστό είδος ανθρώπων. Τα καλύτερα πραγματικά.
Λοιπόν, εδώ το σχολείο πόσους δασκάλους έχει και πόσους μαθητές;
Το σχολείο είναι τετραθέσιο. Έχει τέσσερις τάξεις, είμαστε τέσσερις που κάνουμε μάθημα εδώ. 47 μαθητές φέτος ανεβήκαμε κατηγορία γιατί με τις συγχωνεύσεις του υπουργείου ήρθε και άλλο ένα σχολείο στο Φουρφουρά. Οπότε ναι είμαστε τέσσερις δάσκαλοι και 47 μαθητές και ένα νηπιαγωγείο με το οποίο ουσιαστικά είμαστε στην ίδια αυλή.
Μιας και είπες για τον Καλλικράτη, πώς αυτή η διοικητική μεταρρύθμιση έχει επηρεάσει το σχολείο σε οικονομικό επίπεδο και να μας πεις τι έγινε με τα βιβλία φέτος.
Έχω την αίσθηση ότι ο Καλλικράτης σαν σχέδιο κρατικό δεν ήταν αυτός που επηρέασε το πλάνο του σχολείου ούτε τα οικονομικά του. Τα λεφτά που θα έπαιρνε το σχολείο θα τα έπαιρνε. Γενικότερα η κατάσταση η οικονομική της χώρας είναι αυτή που ποιο πολύ περιορίζει τα έσοδά μας. Θεωρητικά έχουμε αρκετά λιγότερα λεφτά από όσα μας αναλογούσαν πέρυσι άσχετα αν ανεβήκαμε θέση και έχουμε περισσότερους μαθητές πια.
Με τα βιβλία τι έγινε;
Χαμός με τα βιβλία έγινε χαμός. Ευτυχώς είχαμε εκπαιδευτεί να δουλεύουμε και χωρίς αυτά, αλλά ναι δεν ήρθαν στην ώρα τους. Αρκετές ελλείψεις οπότε προσπαθούσαμε να βγάλουμε άκρη με ποιο παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας πιο απελευθερωμένο. Για μένα όσο κακό και να είναι για την οργάνωση του κράτους και του υπουργείου νομίζω ότι έβγαλε και ένα καλό κομμάτι από την άποψη ότι εμείς ξεκομπλαριστήκαμε εντελώς. Μπορούσαμε να κάνουμε ότι θέλαμε με το δικό μας ακριβώς τρόπο. Δε βγάλαμε φωτοτυπίες δηλαδή. Προσπαθήσαμε να το αποφύγουμε όσο μπορούσαμε παραπάνω.
Σε φοβίζει σε αυτό το πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, η υποχρηματοδότηση της παιδείας;
Σίγουρα. Με φοβίζει το κίνητρο. Οι εκπαιδευτικοί πλέον νοιώθουν ότι το έργο τους δεν έχει αντίκρισμα δεν τους εκτιμάει κανείς. Αυτό είναι και το σοβαρότερο, Καλύτερα να μου δίνανε λιγότερα λεφτά αλλά να νοιώθω εγώ ότι ο κόπος μου έχει σημασία – έχει καθρέφτισμα.Αυτή τη στιγμή πέρα από το γεγονός ότι πληρωνόμαστε λιγότερο, πράγμα που γίνεται παντού όλοι οι κλάδοι υποχρηματοδοτούνται, έχουμε μία πτώση ηθικής η οποία είναι σημαντικότερη
Μπορείς να μας πεις σε πρακτικό επίπεδο πόσος ήταν ο μισθός σου όταν πρωτοδιορίστηκες και τι μειώσεις είχε μετά;
Κοιτάξτε σαν αναπληρωτής ξεκινάς στα 1200 εκεί είναι ο μισθός σου. Μετά στον 1ο χρόνο διορισμένος πέφτεις κάπου στο χιλιάρικο είναι κα οι κρατήσεις πολλές. Τώρα ο μισθός μετά τον 4ο χρόνο προϋπηρεσίας είναι στα 800-850 και θα πέσει και άλλο. Ναι το μισθολογικό μας κλιμάκιο είναι κάπως έτσι περίεργο γενικά.
Οι δάσκαλοι γενικά έχουν δεχτεί πολύ μεγάλη κριτική που δουλεύουν μόνο 5 ώρες κλπ. Ποιο είναι το αντεπιχείρημα;
Πραγματικά σε αυτό δεν ξέρεις ποιον να κατηγορήσεις που να στραφείς. Όποια άποψη και να κοιτάξεις ο καθένας θα έχει τα δικά του επιχειρήματα που θα είναι σωστά. Είναι ένα επάγγελμα που πραγματικά δεν μπορείς να το κάνεις πάρα πολλές ώρες. Έχεις να κάνεις με ζωντανούς οργανισμούς οι οποίοι αντιδρούν ο καθένας ξεχωριστά στα ερεθίσματα που του δίνεις, έχεις την ευθύνη τους, έχεις και το άγχος το δικό σου να τους μορφώσεις, να τους οργανώσεις, να τους προσέχεις. Είναι μια ψυχικά κουραστική δουλειά και σωματικά μετά πλέον. Θέλει προετοιμασία. Δεν είναι τόσο απλό. Σίγουρα υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις στον εκπαιδευτικό χώρο που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Συμφωνώ, αλλά δεν είναι σωστό να παίρνει μπάλα όλους.
Εσύ πως βρίσκεσαι στο Φουρφουρά;
Η μοίρα με έριξε στο Φουρφουρά. Ήμουν αναπληρωτής στην Κρήτη, διορίστηκα στην Κρήτη. Ομολογώ πως η Κρήτη δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή σε καμία περίπτωση ήταν η 15η αν θυμάμαι καλά. Την πρώτη χρονιά ήθελα να φύγω, την δεύτερη κάθισα γιατί διορίστηκα κιόλας εδώ και όταν μπαίνεις σε ένα κλίμα ότι πρέπει να προσφέρω τώρα εδώ – εδώ είμαι όλα καλά. Είσαι εδώ και δουλεύεις για εδώ. Στο Φουρφουρά δουλεύω για 2η χρονιά. Νομίζω είναι ότι καλύτερο μου έχει συμβεί στην πορεία μου ως δάσκαλος μέχρι τώρα. Είναι μια απίστευτη εκπαίδευση για εμάς, ένας φοβερός χώρος γνώρισα ένα περιβάλλον με συναδέλφους και γονείς που μακάρι να το συναντήσω και αλλού.
Όταν φτάνεις εδώ πέρα τι σχολείο έχεις να αντιμετωπίσεις, τι βλέπεις;
Όταν φτάνουμε εδώ, έχω να αντιμετωπίσω μια κατάσταση. Πρώτη φορά θα βρισκόμουν σε ένα σχολείο που δεν υπήρχε κάποιος μεγαλύτερος από μένα να σου δείξει τα κατατόπια. Ήμουνα και προϊστάμενος πέρσι που ήταν τριθέσιο. Οπότε πρέπει να οργανώσεις ένα κτίριο το οποίο από τη φύση είναι δύσκολο να οργανωθεί. Είναι παλιό κτίριο. Δηλαδή το συγκεκριμένο το Καποδιστριακό κτίριο ήθελε βελτιώσεις. Βέβαια ο προηγούμενος διευθυντής είχε φροντίσει στο κομμάτι της τεχνολογίας να έχουμε επάρκεια αρκετή. Δηλαδή τους υπολογιστές μας, το Ίντερνετ που είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οπότε εμείς ξεκινήσαμε από το σημείο ότι έχουμε κάποια βασικά. Οπότε πρέπει τώρα να φτιάξουμε ένα περιβάλλον όμορφο για εμάς. Γιατί το κακό στο Φουρφουρά είναι ότι οι δάσκαλοι έρχονταν κ έφευγαν. Είναι για τους δασκάλους ένα δυσπρόσιτο σχολείο. Ένα σχολείο το οποίο δεν θα καθίσουν παραπάνω από ένα χρόνο, γιατί πρέπει να κατέβουν πιο κοντά είναι μεγάλη απόσταση. Είναι 50 λεπτά από το Ρέθυμνο. Οπότε ίσως και να μην επένδυαν όσο θα έπρεπε. Εγώ τους δικαιώνω απόλυτα. Οπότε εμείς επειδή εδώ βρεθήκαμε μια ομάδα η οποία εξ αρχής είχαμε σκοπό να κάτσουμε, το είδαμε πολύ σαν το σπίτι μας. Μεταφέραμε τα παιδικά μας δωμάτια στις τάξεις, το καθαρίσαμε, πετάξαμε τα σκουπίδια κτλ δώσαμε ότι καλλίτερο μπορούσαμε και το στρώσαμε, το στρώνουμε ακόμα, προσπαθούμε τουλάχιστο.
Δηλαδή κάνετε και πρακτικές εργασίες;
Ναι, ναι εδώ παρέα με όλο το χωριό. Εργοτάξιο το σχολείο. Κατά περιόδους είναι εργοτάξιο, βοηθάνε άνθρωποι από τον πολιτιστικό σύλλογο, από το χωριό, ο δήμος όσο μπορεί, εμείς εδώ και προσπαθούμε να το φτιάξουμε.
Πως είναι να είσαι ο δάσκαλος του χωριού;
Ο δάσκαλος του χωριού. Νόμιζα ότι δεν υπήρχε αυτό. Δηλαδή πριν είχαμε πέσει κατηγορία ο δάσκαλος. Αλλά στο Φουρφουρά είσαι πράγματι ένα πρόσωπο το οποίο χαίρει εκτίμησης. Δηλαδή υπάρχει ακόμα αυτός ο σεβασμός. Τσιγαριστά, κουνελάκι τηγανιτό με λεμονόφυλλο τυλιγμένο. Εδώ άνθρωποι να έρχονται να σε φροντίζουν την ώρα που κάνεις μάθημα. Σε ακούνε και σε κοιτάν στα μάτια. Ακούνε πρώτα τι έχεις να τους πεις εσύ και μετά θα σου πουν αυτοί το δικό τους. Είναι το σημαντικότερο που έχω συναντήσει εδώ.
Θέλω να μου πεις εσένα το κίνητρό σου για τη δράση σου σε αυτό το σχολείο ποιο είναι και ποια η πηγή έμπνευσής σου;
Αυτό που θέλει ο κάθε δάσκαλος, είναι εγωιστικό το κίνητρο, είναι να περνάει καλά. Δηλαδή αν θεωρήσουμε ότι τη δουλειά την κάνουμε για 35 ακόμα χρόνια πρέπει να φτιάξουμε ένα περιβάλλον να περνάμε καλά. Οπότε κάνουμε τις αποστασίες μας από το αναλυτικό πρόγραμμα και λέμε ότι θα φτιάξουμε ένα δικό μας αναλυτικό πρόγραμμα. Θα διδάσκουμε αυτό που πρέπει να διδάξουμε, αλλά ότι μπορούμε να το διδάξουμε διαφορετικά, θα το διδάξουμε διαφορετικά. Είναι μια απόφαση που δεν την πήρα μόνο εγώ. Όλοι οι συνάδελφοι που είναι εδώ στηρίζουν και βοηθάνε απίστευτα. Οπότε ξεκινήσαμε θέλοντας να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνετε το μάθημα και βρίσκαμε από εκεί και πέρα τρόπους. Πως θα γίνει να διδάξουμε μια δύσκολη έννοια σε ένα παιδί, με εύκολο τρόπο, να το καταλάβει. Ένας τρόπος ήταν και το καναλάκι αυτό ο Φουρφουράς.tv ας πούμε. Χαίρονταν πάρα πολύ, δεν τρώγαμε χρόνο από το μάθημα, δηλαδή είναι 10-15 λεπτά η λήψη του βίντεο. Εξηγείς κιόλας κάποια πράγματα. Κάπως έτσι το κίνητρο είναι εγωιστικό. Θέλω να περνάω καλά και να βλέπω τα παιδιά που είναι από κάτω να περνάν καλά. Θέλω να νοιώθω ότι το έργο μου έχει υπόσταση, ότι κάνω κάτι. Αυτό.
Όταν έρχεσαι εδώ στον Φουρφουρά και λες θέλω να φτιάξω μια web tv ,δεν σε παίρνανε για τρελό;
Ναι, web tv, μάλιστα. Όταν έδωσα το χαρτάκι το οποίο έλεγα στους γονείς ότι θέλω την υπογραφή σας γιατί θα κάνουμε μια εκπομπή, με τα παιδιά και θα τα βγάζουμε στο Ίντερνετ. Θα κάνουν τις δικές τους εκπομπές. Υπήρχαν οι γονείς που απευθείας το βρήκαν καλό, υπήρχαν οι γονείς που ήρθαν εδώ να ρωτήσουν. Γιατί εντάξει κρύβει πολλούς κινδύνους όλο αυτό. Το Ίντερνετ δεν είναι και στα διασημότερα του στους κύκλους των παιδιών. Το συζητήσαμε, έγιναν οι πρώτες εκπομπές και τους φάνηκε καλό. Βλέπανε τα παιδιά τους ότι γυρίζανε σπίτι ικανοποιημένα. Ήτανε νομίζω ζήτημα λεπτών να ξεκαθαρίσουμε άμα θα το κάνουμε η όχι. Ήταν ένας πειραματισμός ο οποίος πέτυχε.
Θέλω να μου διηγηθείς αναμνήσεις από το πρώτο γύρισμα που κάνατε.
Πρώτα μου ‘ρχεται στο μυαλό το όνομα. Πως θα ονομάσουμε την εκπομπή μας. Εγώ ως εγωιστής δάσκαλος όπως είπα και πριν, ήρθα εδώ με τις προτάσεις μου ένα χαρτί. Παιδιά να πούμε την εκπομπή μας έτσι, να την πούμε έτσι, να την πούμε έτσι. Όχι κύριε όχι έτσι “Πείτε εσείς” κατευθείαν τα μικρά Αμαριωτάκια. Έγινε αυτόματα. Ωραία λοιπόν αναλαμβάνω το όνομα του καναλιού Φουρφουράς. tv. Ωραία; Ωραία, μια χαρά. Οπότε έγινε το πρώτο γύρισμα. Η Νίκη ήτανε που έκανε που έκανε το πρώτο γύρισμα. Η κοπέλα που και εσείς στην εκπομπή σας μαγνητοσκοπήσατε. Υπήρχε άγχος δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Βάζαμε εκεί ψεύτικα μικρόφωνα να φαίνονται, παιδάκια να περνάνε πίσω από την σκηνή και να κάνουν διάφορα έτσι, χειρονομίες για να γελάσουμε. Κάτι πάρα πολύ αυθόρμητο. Δεν υπήρχε κανένα ιδιαίτερο μοντάζ. Το έβγαλα έτσι όπως ήρθε και πέτυχε. Αυτό, ήταν η πρώτη φορά να γίνει.
Ποιος ήταν ο τίτλος της πρώτης εκπομπής;
Γιατί νυχτώνει; Μάλιστα βάλαμε τον Αλέξανδρο να κάνει τον ήλιο, χαμογελούσε σε μια υδρόγειο σφαίρα που τη γυρνούσε η Νίκη και ότι κοιτούσε φωτίζονταν ας πούμε.
Τα θέματα της εκπομπής ποια είναι;
Στην αρχή ξεκινήσαμε με κάτι βιβλία της Βούλας Μάστορη που είχε γράψει τα οποία λεγόντουσαν απορίες παιδιών. Γιατί νυχτώνει; Γιατί η θάλασσα είναι μπλε; Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή; Οπότε ξεκινήσαμε με αυτά τα βιβλιαράκια. Το κάθε παιδί έπαιρνε το βιβλίο του το συνοψίζαμε μετά και με το χαρτάκι για τη σύνοψη.
Στην αρχή έπρεπε και λίγο να εξηγήσουμε στα παιδιά τώρα το Γιατί νυχτώνει; Πρέπει να το εξηγήσεις όπως και να έχει. Θεωρώ πως ήταν μικροί 3η 4η δημοτικού ήταν πέρυσι τα παιδιά. Έπρεπε να το εξηγήσεις μία ώρα στην τάξη και μετά ξεκινούσαν οι εκπομπές. Αρχικά με ερωτήσεις παιδιών ύστερα παρουσιάσαμε κάποιες δράσεις μας. Εκπαιδευτική ρομποτική για παράδειγμα ήταν ένα από τα βίντεο που κάναμε, χορευτικά ότι μας ερχόταν στο μυαλό ότι θεωρούσαμε άξιο να μπει στο Φουρφουράς.TV τελικά. Τώρα είναι ο καινούργιος κύκλος εκπομπών με προελεύσεις των εκφράσεων.
Γενικά θα ήθελα να μου περιγράψεις τη διαδικασία γυρίσματος του επεισοδίου μέχρι να το βάλεις στο web tv.
Για τις δύσκολες έννοιες υπάρχει ένα 40λεπτο προετοιμασία στις τάξεις να δεχτεί αυτό που θα παρουσιάσει ο/η συμαθήτριά τους. Γιατί είναι δύσκολα κάποια είναι θέματα φυσικής που διδάσκονται 5η 6η δημοτικού και ίσως γυμνάσιο να γίνονται απόλυτα κατανοητά. Από τη στιγμή που γίνει αυτή η διαδικασία πάμε σε ένα διάλειμμα ή παίρνουμε 10’ λεπτά σε μία ώρα και γυρίζουμε το βίντεο. Ουσιαστικά είναι ο παρουσιαστής που είναι το παιδί, λέει τα λόγια του, γίνονται μερικές διακοπές για να αλλάζω το πλάνο για να φαίνεται κ επαγγελματική δουλειά και μετά γίνεται κ το αντίστοιχο θεατράκι καμιά φορά δηλαδή όταν μερικά θέματα σηκώνουν να τα δραματοποιήσουμε. Τα οποία είναι προτάσεις εμένα και των παιδιών ένας συνδυασμός. Και μετά η δουλειά γίνεται στο σπίτι ουσιαστικά. Παίρνεις τα κομμάτια και τα συναρμολογείς. Ξέρετε καλύτερα από μένα τη συναρμολόγηση εγώ με πολύ ερασιτεχνικό τρόπο προσπαθώ να τα κάνω να φαίνονται κάπως όμορφα να τα χαίρονται τα παιδιά και τελικά βγαίνει αυτό το αποτέλεσμα.
Μπαίνουν τα παιδιά στο Ίντερνετ να δούνε το αποτέλεσμα;
Ναι γενικά τα παιδιά μπαίνουν στο Ίντερνετ, μπαίνουνε ναι το κάνουνε τους αρέσει πολύ από εδώ από το σχολείο όσα δεν έχουν Ίντερνετ γιατί είναι μια πολυτέλεια το Ίντερνετ σε κάποιες περιοχές ξέρετε βλέπουμε από εδώ στο σχολείο τα βίντεο. Υπάρχουν μέρες που καθόμαστε και βλέπουμε τα βιντεάκια μας να χαρούμε να θυμηθούμε.
Παράλληλα μπαίνουν και γονείς; Έμαθες στο Φουρφουράς τι σημαίνει Ίντερνετ;
Στο Φουρφουρά ήξεραν τι σημαίνει Ίντερνετ αλλά υπάρχουν και τα τεχνικά προβλήματα όμως. Είναι δύσκολο να βρεις δίκτυο γενικότερα. Όσοι μπορούσαν, μπαίνανε. Οι γονείς λοιπόν μπαίνανε χαίρονταν και αυτοί. Να βλέπεις το παιδί σου τώρα να κάνει κάτι τέτοιο είναι καλό είναι μία φωνή
Η πιο καλή σου ανάμνηση από αυτές τις δραστηριότητες ποια είναι;
Αν θυμάμαι κάτι έντονα είναι η αντίδραση των παιδιών όταν τους εξηγείς, όταν προσπαθείς να τους μιλήσεις με αριθμούς. Δηλαδή όταν πλέον αυτή η προσπάθεια έχει ξεφύγει από το σχολικό πλαίσιο και το βλέπουν και άνθρωποι εκτός Φουρφουρά, εκτός Ρεθύμνου από την Ελλάδα τέλος πάντων όταν πας να τους εξηγήσεις ότι παιδιά μπήκαν στη σελίδα μας 10.000 άνθρωποι. Πρέπει να τους εξηγήσεις με φουρφουροανθρώπους πόσοι είναι, δηλαδή ότι αυτό είναι πολλοί Φουρφουράδες αυτό και βλέπεις την απορία στα μάτια τους και λες τι έκανα τώρα; Όλο αυτό στο χάρτη; Ναι όλο αυτό στο χάρτη. Όταν πήραν τα πρώτα τους γράμματα από παιδιά από άλλα σχολεία ήταν ναι μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή. Όταν απάντησαν επίσης. Είναι δύσκολο να δώσεις φωνή στα παιδιά και τα συγκεκριμένα το αξίζανε και τους άρεσε που ακουστήκανε.
Υπάρχει επικοινωνία και με άλλα παιδιά;
Ναι, υπήρχαν σχολεία από το Ρέθυμνο που επικοινώνησαν, στείλανε γράμματα. Απαντούσαν πίσω τα παιδιά, εμείς οι δάσκαλοι κάναμε υποχθόνια την δουλειά μας. “Γράψτε ένα γράμμα, να διορθώσουμε τα ορθογραφικά σας λάθη”. Ναι, κάναμε μια διδασκαλία τέτοιου τύπου. Χρησιμοποίησε ας πούμε ένα σχολείο στο Ρέθυμνο που ξέρω σίγουρα το βιντεάκι για το ουράνιο τόξο. Κάνανε μάθημα στην φυσική για το φως, δείξανε το βιντεάκι. Την άποψη δηλαδή των παιδιών πάνω σε αυτό το θέμα. Ήταν μια ωραία επικοινωνία μεταξύ των δασκάλων. Που δεν υπάρχει συνήθως, είμαστε λιγάκι ποιο στριμμένοι απ’ όσο πρέπει.
Δηλαδή μπορεί το web tv του Φουρφουρά να εξελιχθεί σε ένα εκπαιδευτικό δίκτυο;
Με μεγάλη μου χαρά, πραγματικά, όσα σχολεία γίνετε παραπάνω να ασχοληθούν με αυτό. Δεν ξέρω αν θα καταφέρουμε ποτέ να φτιάξουμε ένα δίκτυο. Το γεγονός όμως ότι θα υπάρχουν πολλά παιδιά που θα λένε την γνώμη τους είναι πολύ σημαντικό. Αλλά μετά πάνε θέματα ότι δύσκολα εκθέτεις τα παιδιά στο ίντερνετ. Δηλαδή είναι αυτός ο πειραματισμός ο οποίος ίσως να λείπει από τον εκπαιδευτικό κλάδο. Δεν πειραματιζόμαστε αρκετά, φοβόμαστε καλώς μερικές φορές, κακώς άλλες. Πρέπει να είσαι ανοιχτός στο να δοκιμάσεις και να αποτύχεις φυσικά. Μακάρι να γίνει.
Τα παιδιά τι αποκόμισαν από την επικοινωνία τους με άλλα παιδιά από την Ελλάδα;
Θεωρώ ότι το σημαντικότερο είναι ότι ξέρουν ότι τους ξέρουν. Είναι πολύ σημαντικό. Δηλαδή ο Φουρφουράς ήταν ένα χωριό, και όχι μόνο ο Φουρφουράς τα χωριά από τα οποία δεχόμαστε εδώ στο Φουρφουρά, είναι χωριά που δεν τα ξέρανε ούτε οι ίδιοι οι Ρεθυμνιώτες. Τώρα όμως όχι απλά τους ξέρουνε επικοινωνούν μαζί τους. Τους ρωτάνε για το πως περνάνε εδώ. Είναι πολύ σημαντικό να ρωτάς ένα παιδί απ’ το χωριό. “Πως περνάς στο χωριό σου;” ή “τι έχεις στο σχολείο σου;”
Θυμάμαι κάναμε μια αδελφοποίηση με ένα σχολείο στο Ηράκλειο, ήρθαν εδώ τα παιδιά και δεν ξέρω τι είχανε στο μυαλό τους, τι περιμένανε να δούνε. Πραγματικά ήρθανε με περίεργες διαθέσεις. Ήτανε γλυκύτατα παιδιά της έκτης δημοτικού, μεγάλα. Εμείς δεν είχαμε έκτη δημοτικού τότε. Είχαμε μόνο δυο παιδιά. Οπότε ήμασταν όλοι μικρότεροι και τους άρεσε που γνωρίσανε ότι και εδώ στο Φουρφουρά έχουμε ντραμς ας πούμε έχουμε ρομποτάκια, έχουμε να τους δείξουμε κάτι το οποίο δεν περιμένανε να δούνε. Οι μαθητές λοιπόν χάρηκαν πάρα πολύ όταν οι δύο κόσμοι αυτοί ενώθηκαν και όταν είδαν ότι τελικά υπάρχουν πολλά κοινά. Δεν είναι τόσο τραγικές οι διαφορές τους. Όλοι έχουν ένα σπίτι στο χωριό που πάμε Ίσως να τα λέω λίγο δραματικά παραπάνω, δεν ξέρω, έτσι τα βιώνω εγώ. Οπότε αυτή είναι η γνώμη μου καθαρά.
Πέρα από το web tv τι άλλες καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους εφαρμόζετε σε αυτό το σχολείο.
Δεν ξέρω, καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους, δεν ξέρω αν θα το πούμε έτσι. Γενικότερα πειραματιζόμαστε σε πολλά. Δηλαδή τώρα βάλαμε την αναρρίχηση. Την πίστα της αναρρίχησης να σκαρφαλώνουν τα παιδιά. Τον κήπο παραδείγματος χάρη. Τα οποία υπάρχουν και σε άλλα σχολεία. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε τώρα είναι να φτιάξουμε ένα δίκτυο ορεινών σχολείων. Έχουμε μαζευτεί σχολεία από το Ρέθυμνο φιλοδοξούμε να έρθει κοντά μας ένα σχολείο από την Κομοτηνή, από το Ηράκλειο. Όσα δεχτούν το κάλεσμά μας τέλος πάντων είμαστε τώρα 6-7 σχολεία. Στα οποία θα φωνάζουμε χωριανούς να μας μαθαίνουν μία τέχνη, να μαζεύουμε χόρτα να μας δείξουν να αρμέγουμε κτλ. Εμείς αυτά τα βιντεοσκοπούμε και τα δίνουμε στον κόσμο να μάθει. Εμείς μετά με την σειρά μας θα ανταποδώσουμε στο χωριό με εθελοντικές δράσεις. Καθαρισμούς, θα τους παίξουμε κάποια θέατρα. Ώστε το σχολείο να μπει πια στη κοινωνία. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό πράγμα που ασχολούμαστε φέτος, αυτό δηλαδή μακάρι να πετύχει. Κάναμε ήδη τα σχολεία που συμμετέχουν έχουν κάνει τρεις εκπομπές τέτοιες, στο ορεινό δίκτυο, οπότε αυτό μακάρι να πετύχει. Είναι μια συλλογική δράση και αυτό μας αφορά αυτή την στιγμή πολύ.
Πού οδηγεί το πάντρεμα της κλασικής μεθόδου διδασκαλίας στα σχολεία με τις νέες τεχνολογίες και πως αυτό το αντιλαμβάνονται τα παιδιά;
Αυτό το πάντρεμα που το υπουργείο μας έλεγε παντρέψτε – παντρέψτε. Το παντρέψαμε εντάξει ναι. Τεχνικά προβλήματα εντάξει ναι. Όλοι θέλουμε να παντρέψουμε αλλά ενώ δεχόμαστε ότι είναι πολύ ωραίο αυτό δεν υπάρχει ο τρόπος. Υπάρχουν σχολεία με βασικές ελλείψεις όπου το πάντρεμα δεν μπορεί να γίνει με τεχνολογία κ βασική μάθηση. Εδώ πέρα ευτυχώς τα καταφέρνουμε μέχρι στιγμής με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο προσπαθούμε και υπάρχει μια αποδοχή υπάρχει ένα αίσθημα ότι γίνεται καλά. Είναι δυνατόν, βοηθάει αυτό το πράγμα.
Στην τωρινή εποχή που ταλανιζόμαστε από την οικονομική κρίση και πολλές φορές λέμε ότι είναι η πνευματική κρίση είναι που μας οδήγησε εκεί, είναι εφικτό με το να εισάγουμε την καινοτομία στην παιδεία να κάνουμε ένα ρεύμα άλλο, που θα μας οδηγήσει στους ανθρώπους που θα αλλάξουν την Ελλάδα;
Η συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην ιστορία της Ελλάδας είναι η ιδανική στιγμή για να αντιληφθούμε ότι εμείς οι δάσκαλοι αυτό που κάνουμε είναι λειτούργημα. Πλέον έχουμε αποκοπεί από τους δεσμούς του χρήματος έχουμε αποφασίσει ότι δεν υπάρχει η ότι θα είναι λίγο τέλος πάντων οπότε ήρθε η ώρα να χειριστούμε την κατάσταση απλά για τα παιδιά. Είναι η φανταστική στιγμή για να ξεκομπλαριστούμε, να δοκιμάσουμε, πειραματιστούμε και είναι η ιδανική στιγμή να εισάγουμε καινοτομίες στην εκπαίδευση. Ο κάθε δάσκαλος να αφήσει την δημιουργικότητά του ελεύθερη να κάνει λάθη, να κάνει μεγάλα σφάλματα να τα δεχτεί μπροστά στα παιδιά γιατί τι να κάνουμε τα κάνουμε δεν είμαστε θεοί ας πούμε και τα παιδιά να σου δείξουν τη λύση. Να κάνει κάτι πετυχημένο να το δείξει σε όλους εμάς να υπάρχει ένα δίκτυο επικοινωνίας ουσιαστικά μεταξύ μας και να φτιάξουμε μια παιδεία απαλλαγμένη πραγματικά από υπουργεία και από αναλυτικά προγράμματα αλλά να φτιάξουμε μία ουσιαστική παιδεία που να ξέρουμε ότι αυτό που διδάσκουμε θα το καταλάβουν τα παιδιά έχει αντίκρισμα. Υπάρχει ένας σκοπός για να γίνει αυτό το πράγμα. Δεν του μαθαίνω εγώ ότι τα δέντρα ρίχνουν τα φύλλα τους το φθινόπωρο ενώ στην Κρήτη τα δέντρα το φθινόπωρο δεν ρίχνουν τα φύλλα τους. Γιατί να τους το μάθω εγώ αυτό είναι μια γνώση που αφορά άλλες περιοχές τις Ελλάδας. Η εκπαίδευση είναι ένα πιο γενικευμένο πράγμα που πρέπει να κάνουμε πιο συγκεκριμένο. Να χτυπήσουμε αποκλειστικά εκεί που πρέπει.
Μια πιο εμπνευσμένη παιδεία θα οδηγήσει και σε εμπνευσμένους ανθρώπους αργότερα, που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε μία πιο εμπνευσμένη Ελλάδα;
Σίγουρα, άμα εμείς βάλουμε την έμπνευση και τη δημιουργικότητά μας στο σχολείο σίγουρα δεν θα βγει κακό αποτέλεσμα. Αυτή τη στιγμή το μόνο που καταφέρνουμε είναι να φτιάχνουμε κομπιουτερακιά. Έχει πέσει η ύλη έχει κατέβει τάξεις κάτω. Δηλαδή στην 1η τους μαθαίνουμε ότι θα έπρεπε να μάθουν στην 3η. Έχουμε ξεχάσει πως είναι να ζωγραφίζεις, να κάνεις θέατρα, να γελάς. Ναι πρέπει να το αλλάξουμε επείγοντος αυτό. Οι γονείς νομίζω θα καταλάβουνε. Δεν μένουν τα παιδιά τους πίσω στα μαθήματα, δεν στερούνται γνωστικού επιπέδου. Απλά αλλάζουμε τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε και πηγαίνουν πραγματικά τα παιδιά σπίτι κατανοώντας τις έννοιες.
Το σχολείο του Φουρφουρά είναι μία εικόνα που θα πρέπει να μας δώσει θάρρος να ξεπεράσουμε αυτή τη μίζερη στιγμή που ζούμε;
Μακάρι το σχολείο του Φουρφουρά να γίνει μία εικόνα έμπνευσης. Νομίζω ότι είναι πολύ για να το ζητήσω αυτό. Είναι πραγματικά τιμή αλλά μακάρι άμα γίνει μακάρι. Όλοι οι συνάδελφοι προτρέπουμε τους άλλους να κλέβουνε. Είμαστε της άποψης ότι πρέπει να κλέβουμε. Γιατί να κάνουμε κάτι καλό στην τάξη και να το κρατήσουμε για μας. Όποτε προτρέπουμε τον κόσμο κλέψτε αφήστε μας και εμάς να σας κλέψουμε και να φτιάξουμε έτσι μία όμορφη παιδεία απαλλαγμένη από πολλά πράγματα.
Τι τάξη είναι τα μικρά Αμαριωτάκια;
Πέμπτη, πέρσι ήταν τρίτη τετάρτη, συνδιδασκαλία. Φέτος είναι πέμπτη. Και παίρνουμε και τα παιδιά που ήτανε, φέτος είναι τεταρτάκια τα μικρότερα.
Οι επόμενοι στόχοι;
Θα δούμε, δεν ξέρω. Είναι εμπνεύσεις της στιγμής αυτές και προσπαθούμε να τις υλοποιήσουμε. Δεν υπάρχει κάποιος στόχος, είναι το ορεινό δίκτυο το οποίο θέλουμε να στηρίξουμε όσο γίνετε. Και εδώ να φτιάξουμε το σχολειάκι μας ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν πράγματα που δεν θα μπορούσανε να έχουν γνωρίσει έτσι και αλλιώς,
Μια τελευταία ερώτηση. Τι έχεις πάρει και τι έχεις δώσει τελικά μέσα από αυτή τη διαδικασία;
Έχω δώσει τον εαυτό μου και έχω πάρει τον εαυτό τους. Έχω πάρει το χαμόγελό τους, δεν θέλω τίποτα άλλο. Έχω δώσει ό,τι μπορώ πραγματικά. Μπορώ να το πω πλέον αλλά όχι εγώ μόνο όλα τα παιδιά εδώ πραγματικά έχουμε δώσει κομμάτι του εαυτού μας, σίγουρα. Είναι φανταστικό και συγκλονιστικό ότι τα παιδιά το αντιλαμβάνονται, σου δίνουν κομμάτι του εαυτού τους πίσω. Τίποτε, αυτό είναι. Είμαστε εντάξει.
Πηγές: tvxs.gr/rwf.gr/news247.gr
Αξίζει να επισκεφτείτε τον ιστότοπο:
4/θ Δημοτικό Σχολείο Φουρφουρά
Το σχολείο της φύσης και των χρωμάτων